تست ورزش قلب راهی به سوی سلامتی

در این مقاله با ساده ترین بزار تشخیصی سلامت قلب و عروق آشنا می شوید یعنی تست ورزش قلب

تست ورزش قلب یا همان تست استرس، راه تشخیصی جهت بررسی کلی از سلامت قلب و کارکرد آن در حین فعالیت، استرس و فشار خارجی به کار می‌آید.

تست استرس یا تست ورزش

تست ورزش سلامت قلب در واقع نوعی روش غربالگری برای بررسی تأثیرات ورزش بر قلب است. هنگامی‌که بیمار شروع به ورزش می‌نماید، عضلات نیاز بالاتری به خونرسانی دارند و در این شرایط قلب مجبور می‌شود تندتر و قوی تر کار نماید تا خون کافی به اندام‌های بدن برساند.

تست ورزش قلب چگونه انجام می‌شود؟

در این تست از دستگاه تردمیل و یا دوچرخه ثابت استفاده می‌شود. پیش از شروع نخست تاریخچه بیماری گرفته شده و معاینه فیزیکی به عمل می‌آید. سپس فاکتورهای تعداد ضربان قلب، فشارخون و ECG ثبت خواهد شد.

این موارد در پایان هر مرحله از تست و بلافاصله قبل و بعد از اتمام آن و نیز در مرحله ریکاوری هر دقیقه به مدت 1 تا 15 دقیقه بررسی و ثبت می‌شود.

سپس مراجعه کننده شروع به راه رفتن بر روی دستگاه تردمیل می‌کند یا شروع به رکاب زدن روی دوچرخه ثابت می‌نماید. بیمار در حالی که به صورت مداوم نوار قلب، فشارخون و ضربان قلب وی ثبت می‌شود بر روی یک دستگاه تردمیل راه می‌رود.

مراحل تست ورزش برای قلب

مراحلی که در تست استرس قلب انجام می‌شود شامل موارد زیر است:

1. کنترل فشار خون و همچنین نبض بیمار
2. کنترل قد و وزن
3. وصل نمودن الکترودها روی قفسه سینه و شکم بیمار برای گرفتن نوار قلب در تمام مراحل تست ورزش
4. بستن کاف فشارسنج در بازوی بیمار با هدف کنترل فشار در هر مرحله
5. راه رفتن روی تردمیل یا رکاب زدن دوچرخه ثابت

انواع تست سلامت برای قلب

• تست ورزش

• تست استرس

• استرس ورزشی، استرس دارویی، استرس فکری و عاطفی

موارد استفاده و علت انجام تست سلامت قلبی

• تشخیص بیماری شریان کرونر

• تعیین سطوح فعالیت قابل تحمل بیمار مدنظر

• تشخیص دلیل درد قفسه سینه

• بررسی وضعیت عملکرد قلب پس از انفارکتوس میوکارد (سکته قلبی)

• ارزیابی تاثیر داروهای ضد آریتمی‌ و نیز آنژین (مقاله تشخیص آریتمی قلبی را بخوانید)

• شناسایی دیس ریتمی‌های در هنگام ورزش

• تنظیم برنامه‌های فیزیکی مناسب بیماران

دلایل انجام تست ورزش چیست؟

یکی از دلایل انجام تست ورزش مشخص کردن علل درد قفسه سینه می‌باشد. احتمال دارد که یکی از دلایل انجام تست ورزش تعیین توانمندی قلب برای انجام ورزش و فعالیت قلبی باشد.

همچنین جهت تعیین میزان مناسب ورزش در کسانی که برنامه ورزشی را جدیدا آغاز کرده اند و تعیین اختلالات ریتم قلب در طی ورزش هم از دلایل انجام (تست وررزش قلب) Cardiac exercise test برای ورزشکاران و بیماران قلبی می‌باشد. البته ممکن است به دلایل دیگری هم بنابر تشخیص پزشک تست ورزش تجویز شود.

افزایش ضربان قلب 80 الی 90 درصد ضربان پیش بینی می‌شود. این ضربان را ضربان قلب هدف می‌نامند چرا که انتظار می‌رود یک شخص 50 ساله در حالتی که در شرایط استرس یا ورزش قرار گیرد و ضربان قلب او به 153 ضربه در هر دقیقه افزایش داشه باشد، مشکلی برایش پیش نیاید.

همانطور که از عوامل و دلایل انجام تست ورزش گفتیم، در ادامه به توضیحاتی مختصر از هر یک می‌پردازیم:

• تشخیص بیماری‌های عروق کرونری قلب: عروق کرونری قلب وظیفه اکسیژن رسانی و خون رسانی به قلب را دارند. بیماری فوق عموما به دلیل افزایش ذخایر حاوی کلسترول و دیگر مواد (پلاک) ایجاد می‌گردد.
• تشخیص مشکلات ریتم قلب یا همان آریتمی: آریتمی‌ قلبی وقتی رخ می‌دهد که ضربان الکتریکی که ریتم قلب را تنظیم می‌نمایند به خوبی عمل نکنند و منجر به بهم خوردن و اختلالات ضربان قلب گردد.
• تشخیص بیماری‌های قلبی و شدت آن: در صورتی که قبلا بیماری قلبی برایتان تشخیص داده شده، تست های ورزشی قلبی عروقی به پزشک شما کمک می‌کند تا متوجه گردد که فرایند درمانی‌تان چگونه است. همچنین شاید تست سلامت قلب با ورزش جهت تعیین نوع درمان و پروسه آن مورد نیاز باشد.

تعیین زمان جراحی

پزشک احتمال دارد از تست ورزش قلبی جهت کمک به مشخص کردن زمان جراحی قلب مثل جایگزینی دریچه‌های قلب استفاده نماید. در بعضی از افراد مبتلا به نارسایی قلبی، نتیجه آزمایشات استرس ممکن است به دکتر یاری کند تا تعیین نماید که شخص نیاز به پیوند قلب دارد یا دیگر درمان‌های پیشرفته می‌تواند به وی کمک کند.

بررسی سایر بیماری ها به واسطه تست ورزش قلب

برخی از افراد هنگام انجام فعالیت های روزانه خود محدودیت های جسمانی از جمله تنگی نفس و درد در قفسه سینه را تجربه می کنند، البته کاهش و یا افزایش ناگهانی ضربان قلب باعث می شود افراد برای مدتی کوتاه و یا طولانی احساس ناخوشایند را در بدن تجربه کنند.

یکی از روش های مناسب برای بررسی عملکرد قلب در چنین شرایطی تست ورزش قلب می باشد که اصطلاحاً به آن تست استرس نیز گفته می شود.

متخصصانی که در زمینه قلب فعالیت دارند با انجام تست ورزش قلب هر گونه بیماری های قلبی نظیر آریتمی را نیز بررسی خواهند کرد و به این واسطه پزشکان متوجه خواهند شد که میزان آریتمی ها در چه حد است و در چه موقعیتی فرد با چنین آسیبی مواجه می شود.

به واسطه انجام تست ورزش قلب پزشکان می توانند توانایی قلب را در موقعیت های مختلف ارزیابی کرده و متوجه می شوند که در کدام موقعیت فرد ممکن است تحت عملکرد نادرست قلب آسیب های مختلف را تجربه نماید.

اما مسئله مهم این است اگر پزشکان و متخصصین قلب برای شما تست ورزش قلب را تجویز کنند باید حتما چنین فرآیندی را تحت نظر متخصصان و یک تکنسین کاملاً ماهر انجام دهید تا نتیجه به دست آمده دقت و کیفیت کافی را دارا باشد و ضمن انجام تست ورزش قلب مراجعین آسیب‌ ها و مشکلات جسمانی را تجربه نکنند.

اگر پس از انجام تست ورزش قلب پزشک تشخیص دهد که فرد با مشکلاتی در شریان کرونری مواجه است اصطلاحا به آن آریتمی گفته می شود.

پس از آن متخصصان به این واسطه می توانند روش های مختلف مانند آنژیوگرافی را با دقت بالایی انجام داده تا سایر عروق خونی را بررسی کنند و اگر گرفتگی و یا بخشی مسدود در آنها وجود داشته باشد را می توانند پیش از بروز بیماری‌ های خطرناک درمان کنند.

با این حال تست ورزش قلب یکی از روش های موثر برای بررسی عملکرد قلب می باشد و اگر پزشک تجویز کند تمامی افراد می‌ توانند در سنین مختلف این روش تشخیصی را انجام دهند و به این واسطه پزشک خیلی دقیق تر و بهتر متوجه می شود که آیا مشکلی وجود دارد یا خیر و نهایتا می توانند فرایندهای درمانی مناسب را انجام دهند.

مسئله قابل توجهی که باید بدانید این است که تست ورزش قلب با روش های مختلف انجام می شود و انتخاب روش کاربردی به عهده پزشک است.

متخصصان با توجه به وضعیت جسمانی افراد، سن آنها و هرگونه بیماری‌ های زمینه‌ ای بهترین روش را انتخاب کرده تا با حداقل میزان آسیب و عوارض بتوانند بخش های حساس تر قلب را به واسطه تست ورزش بررسی نمایند.

اگر ضمن انجام تست ورزش قلب عملکرد پزشک کاملاً دقیق باشد و از دستگاه های پیشرفته و کم خطا استفاده شود متخصصان خیلی راحت تشخیص می دهند که آسیب ایجاد شده در کدام بخش قلب می باشد و هر چه سریع تر روند درمان را نیز در پیش می‌ گیرند.

اگر تست ورزش قلب در زمان مناسب و موقعیت درست استفاده شود می توانند خیلی بهتر و دقیق تر از عوارض جسمانی حاد جلوگیری نمایند و خطراتی مانند سکته های ناگهانی و سایر مشکلات سلامت افراد را تهدید نخواهد کرد.

موارد قطع انجام تست ورزش برای قلب

• درد قفسه سینه و خستگی
• افزایش شدید فشارخون و یا ضربان قلب
• از هوش رفتن
• کاهش فشار خون بیشتر از 10mmHg و یا کم شدن ضربان قلب
• بروز دیس ریتمی‌ یا همان اختلال ریتمی خطرناک

آمادگی قبل از تست سلامت قلب

در این بخش از مقاله سعی شده تا نکات مراقبتی که باید قبل از انجام دادن تست ورزش به آن دقت کنید، ذکر شود. برای داشتن تستی با خیال آسوده‌تر لطفا به این نکات دقت کنید.

• شب قبل از انجام تست ورزش از خوردن غذاهای سنگین پرهیز کنید؛
• استراحت کافی از شب قبل تست داشته باشید؛
• شب قبل از انجام تست استحمام کنید؛
• موهای ناحیه قفسه سینه تا پایین در مردان تراشیده شود؛
• صبحانه بسیار سبک حداقل از 4 ساعت قبل تست بخورید؛
• به همراه خود حوله و یا دستمال کاغذی داشته باشید؛
• شستشوی پاها و پوشیدن جوراب تمیز
• داشتن همراه که به شرایط جسمانی بیمار آگاهی دارد؛
• از مصرف مسکن از 48 ساعت قبل پرهیز کنید؛
• از یک هفته قبل از کشیدن سیگار خودداری کنید؛
• همچنین از مصرف مواد محرک مثل قهوه از یک هفته قبل از انجام این کار پرهیز کنید؛
• تغییر اندازه مصرف بعضی از داروهای کاهش دهنده فعالیت قلب تحت نظر پزشک معالج از هفته‌ها قبل؛
• مبتلایان به دیابت به قطع دارو پیش از انجام تست نیاز ندارند؛
• افراد آسمی‌داروهای اسپری خود را همراه بیاورند؛
• لباس باید جلو باز بپوشید؛
• خانم‌ها زیورآلات به همراه نداشته باشید؛
• اگر بیماری خاصی دارید باید پرستار و مسئول انجام تست ورزش را در جریان قرار دهید؛
• قبل از ورود به اتاق انجام تست ورزش باید تلفن همراه را خاموش کنید؛
• اگر شما شرایط دویدن را از لحاظ فیزیکی و یا پزشکی ندارید در این صورت پزشک و پرستار مسئول انجام تست را مطلع کنید؛
• در نهایت جواب تست به شکل کتبی که توسط پزشک قلب و عروق تفسیر شده به بیمار داده می‌شود.

شرایط لازم قبل از انجام تست ورزش

یکی از روش های کاربردی برای بررسی سلامت قلب انجام تست ورزش است و متخصصان می‌ توانند با افزایش ضربان قلب و حجم خون پمپاژ شده وضعیت قلب را به طور دقیق بررسی نمایند.

اما نکته اصلی این است که فرد باید قبل از انجام تست ورزش آمادگی لازم را داشته باشد تا پزشک بتواند نتیجه مناسبی را کسب کرده و افراد در چنین شرایطی با آسیب های گوناگون مواجه نشوند.

زمانی که تست ورزش آغاز می شود پزشک به مرور فعالیت های شدید را آغاز کرده و به مدت 15 دقیقه این روند ادامه خواهد داشت.

به همین دلیل متخصصان توصیه می‌ کنند که برای پیشگیری از آسیب های جانبی بهتر است که هنگام انجام تست ورزش از هیچ نوع ماده خوراکی و انواع مایعات استفاده نکنید.

بهتر است 24 ساعت قبل از این فرآیند از موادی که حاوی کافئین هستند استفاده نکرده زیرا می تواند بر عملکرد قلب تاثیر گذار باشد و در نتیجه تست شما اختلالات نیز به وجود خواهد آورد.

ناگفته نماند که در این شرایط نباید نیکوتین وارد بدن شود، پس اگر از سیگار استفاده می کنید به طور کامل باید 24 ساعت قبل از تست ورزش استعمال هرگونه دخانیات و انواع سیگار را محدود نمایید.

داشتن یک لباس و یک کفش راحت هنگام انجام تست ورزش از اقداماتی است که باید پیش از شروع این فرایند آنها را فراهم سازید و با خود به همراه داشته باشید.

از افرادی که در این مکان حضور دارند بخواهید که هنگام انجام تست ورزش از شما مراقبت کنند تا در صورت بروز هرگونه آسیب مانند ضعف و سرگیجه از افتادن و آسیب رسیدن به شما جلوگیری نمایند.

خطرات احتمالی حین تست ورزش

یکی از روش های مناسب و البته کاربردی برای بررسی عملکرد قلب انجام تست ورزش است، معمولاً افراد با وجود عوارض گوناگون زمانی که به پزشک مراجعه می‌ کنند متخصصان برای بررسی عملکرد قلب در حالت های مختلف تست ورزشی را الزامی دانسته تا بتوانند از وضعیت قلب و سایر اندام های بدن مطلع شوند.

تست ورزش یکی از روش های کاربردی برای بررسی بیماری‌ های مربوط به رگ های کرونری قلب است و از زمانی که تست ورزش آغاز می شود میزان ضربان قلب در هر لحظه بیشتر شده و خون رسانی به سایر اندام ها افزایش می‌ یابد.

حین انجام ورزش فشاری مظاعف اما کنترل شده به قلب و سایر عضلات وارد می شود که پزشک می‌ تواند با بررسی نتایج به ‌دست‌ آمده سلامت و یا مشکلات قلبی را اعلام نماید.

از آنجا که در حین تست ورزش روند فعالیت به مرور تندتر می شود قلب موظف است که فعالیت خود را افزایش داده تا خونرسانی در سایر عضلات به درستی انجام پذیرد، تست ورزش معمولاً بر روی دوچرخه ثابت و یا تردمیل انجام می شود و مدت زمان تست بین 5 تا 15 دقیقه متغیر است.

اما باید بدانید که گاهی افراد به دلیل عدم آگاهی نسبت به بیماری های قلبی ممکن است حین انجام تست ورزش با آسیب مواجه شوند.

به همین دلیل متخصصان توصیه می‌ کنند که قبل از انجام این فرایند بهتر است هرگونه آسیب های جسمانی را با پزشک در میان گذاشته تا متخصصان بتوانند حین انجام این فرآیند از شما مراقبت کنند‌.

تست ورزش ممکن است برای افراد عوارضی را به همراه داشته باشد که از شایعترین آنها می‌ توان به افت شدید فشار خون اشاره کرد.

گاها در چنین شرایطی ممکن است افراد با ضعف و سرگیجه شدید مواجه شوند و نتواند فعالیت های ورزشی تعیین شده از طرف پزشک را به پایان برسانند، ناگفته نماند که در موارد بسیار نادر در چنین شرایطی ممکن است فرد با حملات قلبی مواجه شود.

با این حال تست ورزش باید تحت نظر پزشکان و متخصصان انجام شود و در این شرایط پزشکی موظف است تمامی علائم حیاتی شخص را بررسی کرده و یک فرد به عنوان محافظ در کنار شخص بیمار قرار می گیرد تا در هنگام بروز آسیب های احتمالی بتواند از سلامت شخص محافظت نماید.

سوالات متداول

برخی از مراجعه کنندگان به مطب از ما یک سری سوالات می‌پرسند که در اکثر آن‌ها مشابه هستند. قصد داریم در این بخش به این سوالاتی که از ما پرسیده می شود، پاسخ دهیم. فراموش نکنید که شما نیز می توانید سوالات خودتان را با مراجعه حضوری، اینستاگرام یا تماس تلفنی از ما بپرسید.

تست ورزش قلب چقدر طول می‌کشد؟

برای انجام تست ورزش قلب باید زمان آماده سازی و مدت زمان انجام تست را در نظر گرفت. با در نظر گرفتن این موارد، این تست تقریبا به 1 ساعت زمان نیاز خواهد داشت.

تست واقعی ورزش برای افراد نهایتا یک ربع ساعت زمان لازم دارد. اما برای آمادگی قبل و مراقبت‌های بعد از آن، بهتر است مجموعا یک ساعت زمان بگذارید.

اگر توانایی لازم برای ورزش را نداشته باشید، می‌توانید داروی وریدی دریافت کنید. این دارو باعث می‌شود تا جریان خون در قلب افزایش پیدا کند. در نتیجه اثراتی مشابه فعالیت و ورزش در بدن ایجاد شده و تست انجام می‌شود.

اکو بهتر است یا تست ورزش؟

در بسیاری از مواقع انجام اکوی استرس از جانب متخصصان برای بیماران منع می‌شود. چرا که ضعف بدنی و سن بیمار در این تست اثرگذار است. البته این مسئله به معنای خطرناک بودن تست اکوی استرس نمی‌باشد.

چون احتمال بروز خطر در این تست برای هر فرد 1 به 5000 تعیین شده است.

اکوی استرس به منظور بررسی دقیق و استاندارد سلامت بدن و قلب و عروق تجویز می‌شود. اما تست ورزش دقیق‌تر و پیشرفته‌تر است. با استفاده از این تست، متخصص می‌تواند مستقیما میزان عملکرد قلب در حین فعالیت را دریابد.

در نتیجه اکوی قلب یا اکوی استرس به جهت بررسی شرایط استاندارد و معاینه جزئیات سلامت قلب تجویز می‌شود. اما تست ورزش روشی کاملا سلامت و غیرتهاجمی است که سلامت قلب در حین فعالیت را مشخص می‌کند.

چه زمانی تست ورزش لازم است؟

زمانی که افراد در حالت سکون و استراحت قرار می‌ گیرند تمامی اعضای بدن به ویژه قلب عملکرد درستی داشته و ممکن است آسیب ها در این شرایط مشخص نشود.

معمولاً زمانی که کارکرد قلب افزایش پیدا می‌ کند و باید حجم بیشتری از خون را در بدن پخش کند سایر آسیب‌ ها نمایان شده پزشک می‌ تواند به عوارض مختلف پی ببرد.

زمانی که به پزشکان و متخصصان قلب و عروق مراجعه می کنید برای بررسی تنگی ها و هرگونه گرفتگی در ناحیه عروق تست ورزش را برای شما در نظر گرفته تا متوجه شوند که آیا شخص نیاز به درمان و بررسی های دقیق تر دارد یا خیر.

در حین انجام تست ورزش به مرور زمان روند فعالیت بیشتر شده و هر لحظه تندتر می شود، در این شرایط ضربان قلب افزایش پیدا کرده و عضلات این عضو حیاتی با شدت بیشتری به فعالیت خود ادامه می دهند تا بتوانند خونرسانی را به سایر اندام ها به انجام برسانند، در چنین شرایطی اگر گرفتگی و آسیب دیگری در دریچه های قلب و قسمت های مختلف آن وجود داشته باشد نمایان می شود.

پزشکان و متخصصان صدای قلب، تعداد ضربان و حجم خون پمپاژ شده و سایر عوامل را بررسی کرده تا بتوانند آسیب‌ های احتمالی را دقیق تر تشخیص دهند، اگر در انجام تست ورزش پزشک متوجه شود که قلب عمل کرده درست و مناسبی ندارد روش های دیگر مانند آنژیوگرافی را نیز تجویز خواهد کرد تا بتواند سایر بخش‌ های مختلف قلب را دقیق‌تر بررسی نماید.

تست ورزش در قدم اول برای بررسی سلامت قلب است و به واسطه این فرآیند پزشک می تواند تا حد زیادی از عملکرد قلب مطلع شود.

تست ورزش روشی کاربردی، کم خطر و کم عارضه برای بررسی سلامت قلب می باشد و اگر پزشک این فعالیت را برای شما مناسبی می داند بهتر است با رعایت نکات اولیه این فرایند را هر چه دقیق تر انجام داده تا پزشک بتواند سلامت شما را بررسی کند.

در غیر اینصورت متخصصان به بروز مشکلات قلبی مشکوک شده و سعی دارند که با روش های تخصصی تر عملکردی قلب را بررسی نمایند، هرچه سریعتر آسیب های قلبی مشخص شوند روند کنترل و درمان آنها آسان‌ تر خواهد بود و سایر بخش های حساس این عضو حیاتی از مشکلات جانبی در امان می مانند.

پیشگیری بهتر از درمان است.

هزینه تست ورزش از سایر روش‌های غربالگری بیماری‌های قلبی ارزان‌تر است و از آنجایی که این تست اولین کار در تشخیص بیماری قلبی است و بسیار اهمیت دارد بنابراین پیشنهاد می‌شود اگر نیاز به این کار دارید حتما آن‌را انجام دهید چرا که از طریق تشخیص زودهنگام بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن، در نهایت از صرف هزینه‌های بیشتر برای درمان معاف خواهید شد. همیشه پیشگیری بهتر از درمان است.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: عبدالوهاب برادران، متخصص قلب و عروق