بیماری های لثه و علل و درمان آن

بیماری لثه: تشخیص، علل، علائم، درمان و پشیگیری از آن

اگر با تحلیل لثه روبرو هستید و یا اینکه لثه شما متورم، قرمز و ملتهب شده حتما با بیماری لثه روبرو هستید و باید خیلی زود با مراجعه به یک دندانپزشک اقدام به درمان آن کنید. درباره این بیماری، علل، علائم، درمان و نحوه پیشگیری از آن مطالبی در این مقاله آمده است که خواندن آن ها خالی از لطف نخواهد بود.

بیماری لثه چیست؟

البته زمانی که از بیماری لثه حرف می زنیم منظورمان تنها یک بیماری واحد نیست. بلکه مجموعه ای از بیماری ها با علائمی مشابه (البته با درجات متفاوت) است. این بیماری ها که در انگلیسی نیز تحت عنوان (Gum disease) شناخته می شوند در تمام دنیا شایع هستند و در آن افراد، با ورم لثه، زخم و یا حتی عفونت بافت لثه روبرو می شوند.

این بیماری ها در بزرگسالان بسیار شایع تر هستند. و در کسانی که برای ملاقات های منظم چکاپ، جرم گیری و بلیچینگ دندانها به دندانپزشک مراجعه نمی کنند تقریباً اجتناب ناپذیر است.

علت بیماری لثه چیست؟

علت اصلی ایجاد این بیماری در افراد پلاک دندانی است. پلاک دندان یک ساختار یا لایه نازک و چسپنده است که شامل بزاق دهان، باکتری ها، مواد معدنی، باقی مانده بسیار ریز مواد غذایی است. این پلاک یا لایه نازک چسپنده تقریبا هر روز و بعد از خوردن مواد غذایی یا نوشیدنی ها (غیر از آب) ایحاد می شود. راه برداشتن این پلاک مسواک زدن و استفاده از نخ دندان است.

اگر هر روز پلاک دندانی را پاک نکنید کم کم روی هم انباشه شده و چندین لایه با هم سفت و سخت شده و تبدیل به یک ساختار سخت به نام تارتار می شوند. این تارتار به زیر بافت لثه نفوذ کرده و باعث ایجاد بیماری های لثه می شوند. تارتار را فقط باید در مطب دندانپزشک برداشت.

مراحل بیماری لثه چیست؟

البته بیشتر زمانی که صحبت از بیماری لثه می شود به دو مرحله از این بیماری بیشتر اشاره می شود. مرحله اول بیماری ژینژیویت یا جینجیویت (Gingivitis) است و مرحله دو بیماری پریودنتیت (Periodontitis) است.

مرحله اول: ژینژیویت

ژینژیویت همان التهاب لثه است. التهاب لثه اولین مرحله بیماری لثه است. در این مرحله، بافت اطراف دندان و لثه شما ملتهب می شود (که اغلب به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است). این وضعیت را می توان با لثه های قرمز و متورم تشخیص داد که هنگام مسواک زدن به راحتی خونریزی می کنند.

گاهی اوقات تغییرات هورمونی نیز می تواند باعث التهاب لثه شود. برای مثال خانم های باردار به دلیل این تغییرات می توانند تحت تاثیر قرار بگیرند و با التهاب و خونریزی لثه مواجه شوند.

مرحله دوم: پریودنتیت یا پیوره

پیوره یا پریودنتیت آخرین و خطرناک ترین مرحله بیماری لثه است. در طی این مرحله، عفونت یا بیماری گسترش می یابد و همچنین استخوان زیر لثه و دندان های اطراف را تحت تأثیر قرار می دهد. اگر این وضعیت ادامه یابد، پریودنتیت می تواند منجر به سست شدن شدید استخوان شود، که این خود، می تواند منجر به از دست دادن دندان ها یا مرگ دندان نیز شود.

علائم بیماری های لثه کدام است؟

بیماری های لثه بطور معمول در سنین میان سالی آشکار می شود. این بیماری حتی در بین مرد ها شیوع بیشتری دارد. ­­بیماری های لثه زمانی بروز می کند که پلاک های تشکیل شده در زیر خط اتصال دندان به لثه از بین نرفته و کم کم باعث بروز علائمی مانند التهاب شده اند. در صورت بروز هر کدام از این نشانه ها که علائم بیماری لثه هستند شما باید به دندانپزشک مراجعه کنید.

این نشانه ها عبارتند از:

• ورم لثه
• قرمز شدن لثه
• خونریزی بی دلیل لثه
• احساس دندان درد به هنگام جویدن
• بوی بد دهان
• حساس شدن دندان ها به گرما و سرما
• لق شدن دندان ها
• عقب نشینی لثه و نمایان شدن ریشه دندان ها
• تحلیل لثه

سایر بیماری های مرتبط با باقت لثه کدامند؟

ممکن است به جز ژینژیویت و پریودنتیت برخی از افراد با بیماری های دیگری که بافت لثه را درگیر می کند روبرو شوند. برخی از مشکلات دیگر لثه در ادامه به صورت خلاصه توضیح داده شده اند.

سفید شدن لثه ها

سفید شدن لثه ها ممکن است بر اثر نوعی عفونت قارچی به نام برفک دهانی باشد. در این صورت دندانپزشک شما قارچ را از سطح لثه ها جدا می کند. او توصیه های لازم را جهت جلوگیری از بازگشت قارچ به روی لثه شما عنوان می کند. عوامل مختلف دیگری ممکن است باعث سفیدی لثه ها شوند.

لوکوپلاکی

دهان پیسی یا لوکوپلاکی نوع دیگری از بیماری سفید شدن لثه است. در این صورت دهان از لکه های سفیدی پوشیده می شوند این لکه ها ممکن است بعدا تبدیل به سرطان شوند. بیماری لوکوپلاکی در اثر مصرف افراطی الکل و تنباکو ایجاد می شود.

سیاه شدن رنگ لثه ها در اثر نکروز بافتی

در بیماری نکروز رنگ لثه ها بدلیل مرگ سلولهای لثه سیاه می شوند. این بیماری در اثر:

• عفونت ویروسی
• ایدز
• استرس
• مصرف مواد مخد و دخانیات
• عدم رعایت بهداشت دهان و دندان به استخوان ها سرایت می کند.

بیماری پریودنتال

پریودونتال لیگامنت رشته های ظریفی هستند از جنس الاستیک که دندان ها را به استخوان فک اتصال می دهند. اگر هر نوع بیماری و اختلال در ساختمان این رشته های ظریف بوجود بیاید ممکن است منجر به از دست رفتن دندان شود. در بیماری پریودونتال:

• دندان ها لق می شوند
• لثه ها ورم کرده قرمز پررنگ یا بنفش می شوند
• دهان بد بو می شود لثه ها تحلیل می روند
• از بین لثه ها ودندان ها چرک بیرون می آید

شیوع این بیماری در مردان بیشتر از زنان است و در سنین بالای 30 سالگی بیشتر دیده شده است.

درمان بیماری لثه

برای درمان این مشکل باید قبل از هر چیزی از شر پلاک دندانی و تارتار سخت شده زیر خط لثه خلاص شوید. انجام یک جرم گیری عمیق می تواند به بیرون کشیدن تارتار، باکتری ها و تمیز کردن زیر خطر لثه کمک کند. به دنبال جرم گیری دندان، اگر مبتلا به بیماری پریودنتیت هستید، روش دیگری وجود دارد که به شما کمک می کند تا فاصله بین لثه ها و دندان را کاهش یابد. این درمان برای برطرف کردن مشکل تحلیل لثه است.

روت پلنینگ (ROOT PLANING)

روت پلنینگ در واقع یک برنامه درمانی است که برای درمان بیماری لثه خفیف انجام داده می شود. در این روش جرم دندان ها (مخصوصا در خط لثه) زدوده می شود و تمام پلاک ها نیز برداشته می شود. ممکن است در برخی بیماران دندان ها نیز پولیش داده شوند تا لکه های دندانی برداشته شده و سطح دندان ها نیز صاف شود. اگر بیماری لثه شما شدید باشد لازم است که جرم گیری یا اسکیلینگ عمقی زیر خط لثه برای شما انجام داده شود.

جرم گیری دندان (SCALING)

دندانپزشک شما در این روش از وسیله ای به نام scalar استفاده می کند تا هر اثری از پلاک و تارتار را از دندان ها و خط زیر لثه های شما پاک کند. اگر تارتار به زیر خط لثه پیشرفت کرده باشد جرم گیری عمقی تر انجام خواهد شد.

ارتودنسی دندان

در اغلب موارد وجود مال اکلوژن های متعدد یا ناهماهنگی و نامرتبی دندان ها باعث می شود که نتوانیم به راحتی دندان ها را مسواک بزنیم. رعایت بهداشت دهان و دندان با وجود دندان های کج دشوار است و می تواند ما را به سمت بیماری لثه سوق دهد.

صاف و منظم کردن دندان ها با کمک ارتودنسی می تواند یک عامل مهم در پیشگیری و حتی درمان بیماری های مرتبط با لثه باشد. یک متخصص ارتودنسی می تواند با کمک انواع دستگاه ها و طی مدت زمان مناسبی به بهبود بهداشت دهان وو دندان و زیبایی لبخند شما کمک کند.

راه های پیشگیری از بیماری لثه

اگر تاکنون با این بیماری روبرو بوده اید ابتدا با کمک یکدندانپزشک عمومی یا یک متخصص ترمیمی و زیبایی دندان اقدام به درمان بیماری کنید و بعد از آن با اقدامات زیر مانع از عود مجدد بیماری و بازگشت آن شوید. این ها در وقاع مهمترین اصول پیشگیری بیماری لثه هستند:

• دندان های خود را روزی دو بار مسواک بزنید.
• بعد از هر وعده غذایی بین دندان های خود را نخ دندان بکشید و حتماً به قسمت های انتهایی دندان نیز رسیدگی برسید.
• دهان خود را با استفاده از محلول دهانشویه حاوی فلوراید بشویید تا از پوسیدگی باکتری خلاص شوید.
• هر 6 ماه یکبار به مطب دندانپزشک مراجعه کنید
• 1 بار در سال دندان های خود را جرم گیری کنید
• بلیچینگ دندان انجام دهید

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: درویش پور، متخصص ارتودنسی