زانو پرانتزی و پای پرانتزی چند تمرین توانبخشی و اصلاحی

اجرای حرکات توانبخشی و اصلاحی زانو پرانتزی و پا پرانتزی

نکات مهم قبل از شروع حرکات اصلاحی زانو پرانتزی

1. شروع با حرکات ساده: اگر شما تازه با حرکات اصلاحی پای پرانتزی آشنا شده‌اید، بهتر است با حرکات ساده شروع کنید و سپس به تدریج به حرکات پیشرفته‌تر بروید.
2. تمرین به صورت منظم: برای داشتن نتایج مثبت، بهتر است تمرینات را به صورت منظم و در بازه‌های زمانی مشخص انجام دهید.
3. استفاده از تجهیزات مناسب: استفاده از تجهیزات مناسب مانند وزنه‌ها، توپ‌های ورزشی و محصولات فیزیوتراپی می‌تواند به بهبود عضلات پای پرانتزی کمک کند.
4. رعایت حداقل و حداکثر مقدار: هنگام انجام حرکات اصلاحی، حداقل و حداکثر مقدار مجاز را رعایت کنید. این کار به جلوگیری از آسیب دیدگی عضلات کمک می‌کند.
5. توجه به نوع درد: در صورتی که شما درد یا ناراحتی در پای پرانتزی دارید، بهتر است ابتدا با دکتر زانو مشورت کنید و سپس برنامه تمرینی خود را آغاز کنید.

پای پرانتزی چیست؟

پای پرانتزی به عارضه‌ای گفته می‌شود که مچ و کف پا به هم نزدیک هستند، اما زانوها از هم دورند. حرکات اصلاحی زانوی پرانتزی با هدف تقویت ماهیچه‌های اطراف زانو، کاهش فشار روی تاندون‌ها و مفصل‌ها و بهبود پای پرانتزی انجام می‌شود. البته با انجام این تمرین‌ها نمی‌توان موارد شدید پای پرانتزی را اصلاح کرد. انجام این تمرین‌ها صرفاً برای اصلاح موارد خفیف پای پرانتزی مفید است و در موارد شدید باید عمل جراحی استئوتومی برای انحراف زانو یا پایانجام شود.

حرکات اصلاحی پای پرانتزی

نکته مهمی که هنگام یادگیری حرکت‌های اصلاحی زانوی پرانتزی باید از آن آگاه باشید، این است که تمرین‌های تقویتی طراحی شده برایاصلاح پای پرانتزی ماهیچه‌های بالای ران و زانوها را قوی‌تر می‌کند و به این ترتیب می‌توانید موقعیت پاها را به طور پیوسته و با سعی و تلاش تغییر دهید. اگر چه اکثر این تمرین‌ها پای پرانتزی را به سرعت اصلاح نمی‌کند، اما تکنیک‌هایی نظیر موارد توصیه شده برای تغییر وضعیت اندامی و کاهش شدت عارضه مفید است.

در صورت پیچیده بودن عارضه جراحی ضرورت می‌یابد، اما تمرین‌های اصلاحی و تغییر دهنده به بیمارانی کمک می‌کند که تلاش می‌کنند وضعیت اندامی را اصلاح کنند و ظاهرشان را بهبود دهند.

حرکات اصلاحی زانو پرانتزی بزرگسالان و کودکان

درمان غیر جراحی حرکات اصلاحی زانو پرانتزی بزرگسالان و کودکان

حرکات اصلاحی پای پرانتزی

سیستم بدنی انسان و در واقع مکانیزم بدن او، به صورتی طراحی شده است که هر یک از اجزا باید به صورت صحیح عمل کنند. دست ها، پاها، چشم ها و هر جزء دیگر باید بتواند به درستی وظیفه خود را انجام دهد. پس زمانی که اختلالی در هر یک از این اجزا رخ می دهد، قطعا نیاز به درمان و رسیدگی دارد. یکی از این آسیب ها، پای پرانتزی شکل است که پزشک متخصص روش درمانی را شامل حرکات اصلاحی پای پرانتزی به برخی از بیماران توصیه می کند.

در این مقاله در خصوص درمان پای پرانتزی با حرکات اصلاحی به خوبی توضیح خواهیم و روش های درمانی موثر را معرفی می کنیم، بنابراین توصیه می کنیم حتما تا انتها همراه ما باشید.

زانو پرانتزی در چه افرادی رخ می دهد؟

زانو پرانتزی

معمولا زانوی پرانتزی به دلایل زیادی رخ می دهد که باعث می شود تا این آسیب در بعضی افراد ادامه دار و در بعضی دیگر سریعا به پایان برسد. به این ترتیب بهتر است در صورت ادامه دار شدن این اختلال هر چه زودتر برای درمان نزد پزشک مراجعه کنید.

در اصل منظور از پای پرانتزی زمانی است که فرد وقتی که پاهای خود را در کنار یکدیگر قرار می دهد، بین زانوهای او فاصله وجود دارد و این فاصله می تواند در برخی از افراد کم و در برخی زیاد باشد. به این ترتیب زانوی فرد کمی به داخل کشیده می شود و در نتیجه باعث ناتوانی در راه رفتن و حتی ایستادن فرد می شود. شاید فکر کنید که راه درمانی برای این آسیب وجود ندارد زیرا در بیشتر مواقع پای پرانتزی به صورت ژنتیکی رخ می دهد. ولی این تصور غلط را از خود دور کنید و با مراجعه نزد پزشک متخصص بهترین روش درمانی را در پیش بگیرید.

در واقع در این آسیب، دلیل نامگذاری پاها، به پای پرانتزی، این است که زانوها حالت کمانی شکل پیدا می کنند. زمانی که برای هر آسیبی به پزشک متخصص مراجعه می کنیم، پزشک ابتدا روش های تشخیصی را در پیش می گیرد تا بتواند بهترین درمان را توصیه کند. در این حیطه برای فردی که به پای پرانتزی دچار شده است، معمولا پزشک از روش های عکس برداری، آزمایشات و اشعه ایکس و سایر روش های این چنینی برای تشخیص میزان انحراف و کمانی شدن پاها استفاده می کند.

در این صورت بهتر است بدانید که روش های درمانی در میزان و شدت انحراف پاها در هر فرد متفاوت است. پس هر روش درمانی مختص حال شما نمی شود. یکی از این روش ها حرکات اصلاحی پای پرانتزی است که این حرکات باید زیر نظر پزشک و با توصیه پزشک صورت بگیرند.

درجات پای پرانتزی و دلایل رخ دادن آن در بین افراد چیست؟

درجات پای پرانتزی

همانطور که ذکر شد، میزان این آسیب در هر فرد متفاوت است و ممکن است به صورت های مختلف باشد که یقینا باعث می شود تا روند درمان آن ها متفاوت باشد زیرا یک درمان به روی همه آن ها نمی تواند پاسخ گو باشد. پس می توان درجات پای پرانتزی یا همان زانوی پرانتزی را در انواع خفیف و کم، متوسط، و شدید و زیاد تقسیم بندی کرد. زانوی پرانتزی که به صورت خفیف و کم باشد، معمولا نیازی به درمان های جدی ندارد و درد نیز به همراه ندارد.

ولی زمانی که این آسیب ادامه دار و به صورت متوسط و شدید تبدیل شود، نیاز به مراجعه به پزشک متخصص دارد. به این ترتیب دلایل بروز این آسیب در افراد مختلف می تواند متفاوت باشد. این دلایل شامل موارد ذکر شده در زیر می باشد:

• پاره شدن رباط های زانو در بزرگسالان
• عدم هماهنگی صفحه رشد کودکان
• ضعف عضله دوسر رانی
• زود راه رفتن کودک
• چاقی یا وزن زیاد
• پوشک کردن زیاد کودک
• کوتاهی عضلات نیم غشایی و نیم وتری
• بیماری هایی که باعث کاهش ماده معدنی استخوان می شود
• آرتروز
• شکستگی های انتهایی استخوان ران که باعث بد جوش خوردن شده اند
• شکستگی قسمت فوقانی استخوان درشت نی
• بیماری پاژه

بهتر است ببدانید که دلایل رخ دادن این عارضه محدودیت ندارد و می تواند شامل موارد زیادی باشد که در صورت دچار شدن به این آسیب، می تواند توسط پزشک تشخیص داده شود. پس با مراجعه به یک پزشک متخصص دیگر نیازی نیست که نگران سلامتی خود باشید.

درمان پای پرانتزی به وسیله حرکات اصلاحی زانو پرانتزی

حرکات اصلاحی پای پرانتزی

پزشک متخصص با توجه به شرایط بیمار روش های درمانی زیادی را توصیه می کند. این روش های درمانی شامل موارد مهمی می شود که به شدت و میزان درجه پرانتزی بودن پاها وابسته است. این درمان با توجه به این تشخیص در انواع روش های دارو درمانی، فیزیوتراپی، ماساژ درمانی، درمان با کفش طبی و … تقسیم بندی شده است.

یکی از این روش های درمانی حرکات اصلاحی زانو پرانتزی است که این روش درمانی شامل تمریناتی می شود که پزشک متخصص توصیه می کند. این تمرینات و حرکات اصلاحی در اصل باعث بهبود تقویت زانوها شده و قدرت استخوان و عملکرد آن ها را افزایش می دهد. به این ترتیب برای دریافت کردن توصیه های پزشک باید حتما زیر نظر وی باشید.این حرکات اصلاحی که نوعی درمان قطعی محسوب می شود و به شما بسیار کمک می کند، شامل موارد ذکر شده در زیر است:

1- اسکات

حرکت اسکات در اصل یکی از انواع حرکات های اصلاحی پای پرانتزی است که باعث تقویت چهار سر ران، سرینی و همسترینگ می شود. این حرکت می تواند با نشستن جلوی یک صندلی در حفظ تعادل شما کمک کرده و همچنین باعث پایدار شدن زانوهای شما می شود.

حرکت اسکات به این شکل است که می توانید پاهای خود را در حالت نشسته به اندازه عرض شانه باز کرده و در حالی که کمرتان صاف است، به عقب بنشینید. در این صورت می توانید پشت خود را پایین آورده و اجازه ندهید که زانوهایتان از انگشتان پاها جلوتر برود.

2- بشین پاشو

حرکت بشین پاشو، یکی از راحت ترین حرکات اصلاحی زانو پرانتزی است که در عین سادگی باعث تقویت پاهای شما می شود. استفاده از یک صندلی کمی بلندتر و یا باز و بسته کردن دست هایتان می تواند باعث سهولت در انجام این تمرین شود. همچنین اگر دوست دارید تمرین را زیر نظر پزشک خود دشواتر کنید، می توانید صندلی کوتاه تری انتخاب کنید.

3- حرکات پهلو

حرکت اصلاحی پهلو برای زانو پرانتزی

یکی از تمرینات خانگی درمان پای پرانتزی حرکت اصلاحی بالا کشیدن پا از پهلو را که دیگر همه می شناسند. این حرکت باعث تقویت عضلات چهار سر ران و داخل ران ها می شود. به این ترتیب برای این کار باید به یک طرف دراز کشیده و پاهای خود را به روی یکدیگر قرار دهید.

برای این کار باید کف پای بالایی را به بیرون خم کرده و پای بالایی را به آرامی بالا ببرید. همچنین آن را به صورت صاف و قوی نگه دارید. حتی می توانید پا را تا عرض شانه بالا ببرید.

4- تمرین ساق پا

حرکت ورزشی ساق پای پرانتزی

بالا کشیدن پشت ساق پا باعث می شود تا بتوانید تعادل و ثبات را در حرکت خود به دست آورید. اگر نمی توانید به تنهایی این کار را انجام دهید، می توانید برای حفظ تعادل خود از یک صندلی یا دیوار کمک بگیرید. در این حرکت، پاها را به اندازه عرض لگن از هم باز کرده و به آرامی وزن خود را به روی انگشتان منتقل کنید.

5- تمرین عضله همیسترینگ در خانه

تمرینات خانگی درمان پای پرانتزی

تمرین اصلاحی عضله همیسترینگ نوع دیگری از این روش های تمرین است که توسط پزشک توصیه می شود. این تمرین در اصل باعث می شود تا در پاها قدرت ایجاد شود و حرکت بهبود پیدا کند و در نتیجه خشکی مفصل زانو کاهش پیدا می کند.

برای این حرکت باید پشت یک صندلی را با دست بگیرید و پای خود را به آرامی از پشت خم کنید. در این تمرین باید پاشنه پای خود را تا باسن خم کنید. ران و زانو باید در راستای یکدیگر در این تمرین قرار داشته باشند.

6- حرکت پل

حرکت ورزشی پل برای زانو پرانتزی

تمرین پل حرکت رایج دیگری است که باعث ترازبندی خوب، پایداری و تقویت پایداری باسن و لگن و همچنین عضلات سرینی و.. می شود. این حرکت به صورتی است که باید به روی پشت دراز بکشید و پاهای خود را بالا بیاورید.

به طوری که باسن به همراه پاها بالا کشیده شود و سر به روی زمین باشد. البته لازم به ذکر است که دست ها باید به روی زمین در دو طرف بدن باقی بمانند. برای چند ثانیه بهتر است که در این حرکت باقی بمانید.

7- بالا کشیدن کمر

ورزش برای پای پرانتزی بزرگسالان

بالا کشیدن پا به صورت صاف، تمرینی است که بهتر است به روی صندلی بنشینید. به صورتی که کمر شما کاملا صاف باشد. در این حالت می توانید یک پای خود را به جلو کشیده و آن را در این حالت نگه دارید. این در حالتی است که پاشنه پا باید به روی زمین و پنجه به بالا کشیده شده باشد.

پس بعد از آن می توانید این تکرار را نیز برای پای چپ خود انجام دهید. این حرکت در نتیجه باعث تقویت عضلات پشت ران شده است. همچین می توانید این تمرین را به وسیله بستن وزنه به پا انجام دهید. البته می توانید از یک نوار کشی نیز برای پاهای خود استفاده کنید.

در زیر به تعدادی دیگر از تمرینات خواهیم پرداخت.

تمرین‌های اصلاح پای پرانتزی

هدف از انجام این تمرین‎ها تقویت ماهیچه‌های اطراف زانو، کاهش فشار روی تاندون‌ها و مفصل‌ها و بهبود پای پرانتزی است. البته این نوع ورزش برای اصلاح موارد خفیف پای پرانتزی در نظر گرفته شده است. اگر بدشکلی زانوی پرانتزی شدید باشد، جراحی توصیه می‌شود. جراح استخوان را می‌شکند و هم‌ترازی آن را اصلاح می‌کند. دوران بهبود این نوع جراحی بیش از ده هفته است.

1- تمرین تقویت عضلات ران

به پشت روی دستگاه دراز بکشید، زانوها را خم کنید و وزنه‌ای را بین پاها قرار دهید. پاها را تا جایی که به باسن بخورد خم کنید و سپس پاها را صاف کنید. این مراحل را چند بار تکرار کنید تا پیشرفت تدریجی حاصل شود. پس از مدتی باید وزنه را سنگین‌تر کنید و حرکت را بیشتر تکرار کنید.

2- تقویت عضلات ساق پا

روی نیمکت (bench) دراز بکشید و هر دو پا را بدون جدا کردن از هم بلند کنید. پاها را با حداکثر سرعتی که می‌توانید بالا و پایین ببرید و پاها را تمام مدت انجام تمرین به هم بچسبانید. پس از مدتی با بلند کردن بالاتنه از زمین و منقبض کردن ماهیچه‌های شکمی تمرین را سخت‌تر کنید.

این تمرین‌ها چندان ساده نیست، اما روش موثری برای افزایش انعطاف‌پذیری و اصلاح پای پرانتزی محسوب می‌شود. یوگا در صورت وجود عارضه زانوی پرانتزی به چالش دشواری تبدیل می‌شود. با انجام یوگا می‌توانید حالت اندامی را اصلاح و پای پرانتزی را صاف کنید. هر دو حرکت خم شدن رو به جلو و کو فیس را در برنامه ورزشی روزانه خود بگنجانید تا پاها تقویت و بدشکلی اصلاح شود.

3- خم شدن رو به جلو

4- کو فیس (cow face)

5- تمرین ماهیچه دور کننده (ابداکتور) مفصل ران

روی صندلی بنشینید، اگر چسباندن زانوها به هم در حالت نشسته دشوار است، احتمال این که ماهیچه ابداکتور ضعیف باشد، بالا است. برای قوی‌تر کردن این ماهیچه می‌توانید زانوها، مچ پاها و پنجه‌ها را به هم بچسبانید. نشستن در این حالت را به طور مداوم و هنگام هر بار نشستن تمرین کنید تا ماهیچه دور کننده مفصل ران به تدریج تقویت شود.

6- تقویت عضلات چهارسر ران

به پهلو دراز بکشید، یک دست را برای حفظ تعادل مقابل بدن بگذارید و با دست دیگر سر را نگه دارید. یک پا را جلوی پای دیگر بگذارید و سعی کنید در این بین تعادل خود را حفظ کنید. سپس پای سمت دستی را که با آن سر را نگه داشته‌اید، بالا ببرید. هنگام بالا بردن پا نفس را بیرون بدهید. حرکت را سریع انجام ندهید، آهسته و آرام پیش بروید. این مراحل را چند بار برای هر دو پا تکرار کنید.

ادامه مطلب سندرم پلیکا - درمان - علائم و علت

7- تقویت عضلات ران و پا

روش انجام این حرکت مانند حرکت قبلی است، با این تفاوت که پس از بالا بردن پا آن را همانجا نگه می‌دارید و در این بین پای روی زمین را از مچ حدود سه ثانیه می‌چرخانید. این دو تمرین را به مدت 5 تا 10 دقیقه انجام دهید. دقت کنید حین انجام این حرکات اصلاحی مفصل ران و حالت اندامی را صاف نگه دارید. حتماً قبل از شروع هر گونه ورزش با پزشک یا متخصص طب فیزیکی مشورت کنید تا از ایمنی حرکات مطمئن شوید.

تمرینات و حرکات اصلاحی در زانوی ضربدری

تمریناتی که برای اصلاح عارضه زانوی ضربدری می‌توانند کمک کننده باشند شامل موارد زیر است. هرچند که این تمرینات توصیه می شود ولی لازم است تحت نظر متخصصین فیزیوتراپی ورزشی این تمرینات را انجام دهید.

تمرین ٨

تمرین پروانه

مطابق شکل زیر نشسته به نحوی که کف پاها را به هم نزدیک کرده و با تماس آنها به هم به آهستگی زانوهای خود را دور می کنید این حرکت را در انتها باید با کشش عضلات داخل ران همراه کنید. این حرکت را می توانید حداقل به میزان 30 ثانیه کشش در پنج مرتبه تکرار انجام دهید.

تمرین ٩

تمرین لانجز

مطابق شکل زیر حرکت لانجز را انجام دهید در این حرکت همانطور که در شکل می بینید روی یک زانو تکیه کرده و به آهستگی به سمت پایین تا جایی می‌رویم که 90 درجه زانوی شما خم شود. حرکت لازم است به آهستگی انجام شده و با کنترل عضلانی همراه باشد. این حرکت را می‌توانید برای هر سمت 10 مرتبه و در 5 ست انجام دهید.

تمرین سوم١٠

دوچرخه سواری

جالب است اینکه بدانید تمرین با دوچرخه چه دوچرخه ثابت و چه دوچرخه های تفریحی می‌تواند به بهبود علائم زانوی ضربدری کمک کند.

تمرین چهارم١١

تمرین اسکات

مطابق شکل زیر از حالت ایستاده به آهستگی به حالت اسکات می روید. در این حرکت بهتر است هر چقدر که می توانید زانوهای خود را از هم باز کنید با باز کردن زانوها فشار وارد شده برای تقویت عضلات داخل ران کمک کننده خواهد بود. این حرکت را می توانید بین 3 تا 5 ست در 10 مرتبه تکرار انجام دهید.

تمرین پنجم١٢

تمرین leg raise

مطابق شکل زیر در حالتی که به پشت دراز کشیده اید پاهای خود را به صورت همزمان به هم متصل کرده و به آهستگی از روی زمین بلند می کنید در این حرکت عضلات فلکسور یا خم کننده ران، عضلات شکمی می توانند تقویت شوند. افرادی که عضلات شکمی ضعیفی دارند ممکن است در انجام این حرکت تا حدی ناتوان باشند ولی به تدریج می‌توانند با انجام تمرینات به توانایی مناسب برسند.

تفاوت پای پرانتزی و زانوی پرانتزی

پای پرانتزی و زانوی پرانتزی، دو بیماری مجزا در زوایای مختلف پا هستند. در زانوی پرانتزی، درجه انحراف زانو به داخل است که باعث می‌شود زانو به هم نزدیک شود و پا به شکل پرانتزی بنمایاند. این بیماری معمولاً به دلیل ضعف عضلات پوسته ران و باسن، تنها و یا به همراه بیماری های دیگر مانند فلج مغزی و اختلالات اسکلتی-عضلانی رخ می دهد.

اما در پای پرانتزی، انحراف پا به داخل است که باعث می‌شود پا به شکل پرانتزی نمایش داده شود. این بیماری نیز معمولاً به دلیل ضعف عضلات پوسته ران و باسن، اختلالات ساختاری در پا و باسن و یا به علت بارگذاری زائد روی پاها رخ می‌دهد. به طور کلی، هر دو بیماری به تقویت عضلات زانو، ران و باسن نیاز دارند. همچنین، در صورت تشخیص هر یک از این بیماری‌ها، بهتر است با پزشک یا متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید تا برنامه درمان مناسب برای شما تعیین شود.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع:مهدی موید فر متخصص جراحی زانو