آشنایی با اعصاب 12 گانه مغزی و کارکردهای آن

همان طور که گفته شد دستگاه عصبی محیطی شامل 31 جفت عصب نخاعی است که از نخاع خارج می شوند و 12 جفت عصب مغزی که از مغز خارج می شوند. اکنون به بررسی 12 جفت عصب مغزی می پردازیم:

اعصاب مغزی به ترتیب عبارتند از:

1-عصب مغزی اول یا عصب بویایی (یا عصب الفکتوری olfactory)

عملکرد: حس بویایی

2-عصب مغزی دوم یا عصب بینایی (یا عصب اپتیک)

عملکرد: حس بینایی

3-عصب مغزی سوم یا عصب محرکه چشم (یا عصب اوکولوموتور)

عملکرد: انقباض مردمک چشم، باز کردن چشم و بیشتر حرکات خارج چشمی

4-عصب مغزی چهارم یا عصب قرقره ای (یا عصب تروکلئار)

عملکرد: چرخش رو به پایین و داخل چشم

5-عصب مغزی پنجم یا عصب سه قلو (یا عصب تری ژمینال)

عملکرد آن هم حسی و هم حرکتی است.

عملکرد حرکتی: بستن فک و حرکات جانبی فک
عملکرد حسی آن شامل حس صورت است.

این عصب بزرگ ترین و ضخیم ترین عصب از اعصاب مغز است و چون دارای سه شاخه مهم به نام چشمی، فکی فوقانی و فکی تحتانی است، به نام سه شاخه یا سه قلو نامیده می شود.

6-عصب مغزی ششم یا ابدوسنس یا اشتقاقی

عملکرد: حرکت چشم به خارج. به اعصاب مغزی سوم، چهارم و ششم اعصاب حرکتی چشم می گویند.(حرکت به چپ و راست)

7-عصب هفتم یا صورتی (یا عصب فاسیال)

عملکرد حرکتی: حرکات صورت شامل حالات چهره، بستن چشم و بستن دهان
عملکرد حسی: حس چشایی مواد شور، شیرین، ترش و تلخ در دو سوم جلویی زبان

8-عصب مغزی هشتم یا عصب تعادل شنوایی (یا عصب وستیبولوکوکلئار)

عملکرد: شنوایی و تعادل. عمل شنوایی مربوط به شاخه حلزونی (کوکلئار) این عصب و عمل تعادل مربوط به شاخه دهلیزی (وستیبولار) این عصب است.

9-عصب مغزی نهم یا عصب زبانی حلقی (یا عصب گلوسوفارنژیال- گلوس= زبان، فارنکس حلق)

عملکرد حرکتی: حرکت حلق

عملکرد حسی: حس قسمت های عقبی پرده صماخ، مجرای گوش، حلق و نیز حس قسمت عقب زبان شامل حس چشایی (شوری، شیرینی، تلخی، ترشی)

10-عصب دهم مغزی یا عصب واگ یا عصب منزوی

عملکرد حرکتی: حرکت کام، حلق و حنجره
عملکرد حسی: حس حلق و حنجره

11-عصب یازدهم مغزی یا عصب فرعی یا عصب اکسسوری

عملکرد: حرکت عضله جناغی چنبری پستانی (عضله درازی که به طور مایل در جلوی گردن قرار دارد.)و عضله ذوزنقه (عضله پهنی که بلافاصله زیر پوست ناحیه پشت گردن و نیم فوقانی تنه قرار دارد).

12-عصب دوازدهم مغزی یا عصب زیرزبانی یا عصب هایپوگلوس

عملکرد: حرکت زبان

نگارش و گردآوری: رضا رحیمی