بیماری تترالوژی فالوت چیست؟

ضمن آرزوی سلامتی شما را دعوت به مطالعه یک مقاله جامع از بیمارهای قلبی دعوت می کنم.

بیماری تترالوژی فالوت از علل , علائم , تا تشخیص و درمان

تترالوژی فالوت در واقع نوعی بیماری نادر و نقص قلبی در بدو تولد می باشد. این بیماری ماردزادی قلبی ساختار قلب را تحت تاثیر قرار داده و سبب کاهش اکسیژن موجود در خون راه یافته به قلب و دیگر نقاط بدن می گردد.

تترالوژی فالوت (Tetralogy of Fallot)

تترالوژی فالوت یکی از شایعترین ناهنجاری های مادرزادی قلبی است. در این بیماری 4 اختلال عمده وجود دارد. در ویدئو زیر که توسط جناب آقای دکتر محمدرضا راد گودرزی تهیه شده است شما می توانید با این بیماری و روش پیشگیری از آن توسط اکوی قلب جنین بیشتر آشنا شوید:

به طور معمول نوزادان و کودکانی که دارای این بیماری می­باشند پوست آن­ها به دلیل عدم وجود اکسیژن کافی در خون، به رنگ آبی در می آید. غالبا این بیماری در زمان کودکی و به محض درگیر نمودن بدن قابل تشخیص خواهد بود. البته گاهی نیز بسته به میزان شدت و علائم آن، فرد تا چند دهه از وجود این بیماری در بدن خود بدون اطلاع می­باشد.

تشخیص به موقع و جراحی موفقیت آمیز این بیماری، سبب خواهد شد که کودک پس از آن بتواند تقریبا به روال طبیعی زندگی بازگردد. البته لازم به ذکر است که این افراد باز هم با محدودیت های ورزشی رو به رو هستند و به صورت روتین نیز بایستی تحت نظر و مراقبت های پزشکی بمانند.

علائم بیماری تترالوژی فالوت

علائم بیماری تترالوژی فالوت بسته به مقدار انسداد جریان خون از بطن راست و به ریه ها متفاوت خواهد بود، اما به طور کلی موارد زیر را می­توان از علائم این بیماری دانست:

• رنگ پوست به دلیل کمبود اکسیژن در خون متمایل به آبی خواهد بود
• فرد هوشیاری خود را از دست داده و در واقع غش می کند
• فرد به ویژه در زمان هایی نظیر غذا خوردن و انجام ورزش دچار تنگی نفس و یا تنفس سریع خواهد شد
• انگشتان دست و پا شکلی غیر طبیعی و چماقی شکل به می گیرند
• فرد دچار افت وزن می شود
• در حین بازی و ورزش خیلی زود خسته خواهد شد
• بدن او بسیار تحریک پذیر است
• گریه های او بسیار طولانی مدت می­باشد
• بروز سوفل قلبی

وضعیت TET

در برخی مواقع پوست ناخن و لب­ های کودکان درگیر بیماری تترالوژی فالوت پس از گریه و یا خوردن غذا و یا در زمان آشفتگی به رنگ آبی پررنگ در خواهد آمد. به این وضعیت TET گفته می شود و در واقع ناشی از یک افت اکسیژن سریع در خون است. TET به طور معمول در شیرخواران 2 تا 4 ماهه دیده می شود و در کودکان بزرگ تر به طور معمول در زمان تنگی نفس، کودکان به صورت غریزی به حالت چمباتمه در خواهند آمد که این حالت به افزایش جریان خون به ریه ها کمک می کند.

در چه صورت بایستی کودک درگیر تترالوژی فالوت را نزد پزشک برد؟

چنانچه علائم زیر را در کودک خود مشاهده نمودید توصیه می­شود سریعا نسبت به مراجعه به یک پزشک اقدام کنید:

• اگر کودک در تنفس دچار مشکل است؛
• اگر رنگ پوست کودک متمایل به آبی شده است؛
• اگر کودک تشنج کرده و یا غش می­کند؛
• اگر کودک مدام دچار ضعف می­شود؛
• و اگر کودک درگیر تحریک پذیری غیرمعمول است.

در صورتی که متوجه تغییر رنگ پوست کودک خود به رنگ متمایل به آبی شدید سریعا او را به پهلو خوابانده و زانوی او را به طرف سینه جمع کنید. با این کار جریان خون بیشتری به ریه ها راه پیدا خواهد کرد. پس از آن فورا اقدام به تماس با اورژانس (115) نمایید.

بیماری تترالوژی فالوت به چه علتی در فرد بروز پیدا می­کند؟

این بیماری در زمان رشد جنین که قلب در حال شکل گیری و تکامل است به وجود خواهد آمد. اگر چه به طور کلی می توان مواردی چون تغذیه ناکافی مادر، بیماری ویروسی و یا اختلالات ژنتیکی را در بروز این بیماری موثر دانست اما در کل هنوز دلایل بروز این بیماری ناشناخته هستند.

عوامل افزایش بروز تترالوژی فالوت

اگر چه هنوز نمی توان برای بیماری تترالوژی فالوت علت مشخصی تعیین نمود اما عوامل گوناگونی در این بین وجود دارند که باعث خواهند شد خطر ابتلای نوزاد به این بیماری بیشتر گردد. از بین این عوامل می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• بیماری های ویروسی نظیر سرخجه در بارداری
• مصرف الکل توسط مادر در بارداری
• تغذیه نامناسب مادر در بارداری
• بالاتر بودن سن مادر از 40 سال
• ابتلای پدر و مادر به بیماری تترالوژی فالوت
• سندرم داون یا سندرم دی جرج

علت های بروز تترالوژی فالوت

• تنگی دریچه ریوی

  با باریک شدن دریچه ریوی، حفره سمت راست پایینی قلب از رگ های خون اصلی منتهی به ریه مجزا می­گردد. از سویی تنگی دریچه ریوی سبب کاهش جریان خون به ریه ها شده و در عضلات زیر دریجه ریوی نیز این تنگ شدگی اثراتی به جای خواهد گذاشت.

• نقص دیواره بین بطنی

  این نقص در واقع سوراخی در دیوار جداکننده دو حفره پایین تر از قلب می­باشد. این سوراخ موجب می­شود که خون بدون اکسیژن موجود در بطن راست با خون جاری شده به بطن چپ که در واقع خون اکسیژن شده تازه می­باشد ترکیب گردد.
  خون جاری شده از بطن چپ به بتن راست نیز در شیوه ای نامناسب مجدد جریانی رو به عقب پیدا خواهد نمود. بر اثر جریان خون از راه دیواره بین بطنی ناسالم، خون اکسیژن دار کمتری به بدن رسیده و از این رو قلب دچار ضعف می­گردد.

• نقص آئورت (Aorta Overriding)

  محل قرارگیری آئورت در شاخه بطن چپ است. در بیماری تترالوژی فالوت، آئورت کمی به سمت راست جابه­جا می­گردد. در چنین حالتی آئورت خون دریافتی از هر دو بطن چپ و راست را با هم ترکیب نموده و در واقع خون کم اکسیژن بطن راست با خون پراکسیژن بطن چپ ادغام می­گردد.

• هیپرتروفی بطن راست

  در زمان فعالیت شدید قلب در زمینه پمپاژ، رفته رفته ضخامت دیواره عضلانی بطن راست بیشتر می­گردد. از این رو بعد از گذشت مدتی قلب سخت و ضعیف شده و دچار نارسایی خواهد شد.

البته افراد درگیر با تترالوژی فالوت احتما دارد نقص های قلبی دیگری مانند نقص پروتز دهلیزی , جابه جایی عروق بزرگ ,و ناهنجاری‌های عروق کرونر داشته باشند. برخی از کودکان دارایتترالوژی فالوت (TOF) گاهی دچار نقایص قلبی، مانند سوراخ بین دو حفره بالایی قلب (نقص دیواره بین دهلیزی) نیز می­باشند.

روش های تشخیص تترالوژی فالوت

پزشک با مشاهده علائم این بیماری نظیر تنگی نفس، تغییر رنگ پوست و … آزمایش‌های لازم برای تشخیص به موقع بیماری را انجام دهد.

پزشک فوق تخصص قلب کودکان دارای تخصص در زمینه قلب اطفال و تشخیص و درمان نواقص قلبی است, که مشکلات قلبی نوزاد را بررسی خواهد کرد. پزشک متخصص قلب ابتدا با معاینه فیزیکی و شنیدن صدای قلب و ریه نوزاد و مشاهده علائم این بیماری نظیر تنگی نفس، تغییر رنگ پوست و … آزمایش‌های لازم برای تشخیص به موقع بیماری را انجام دهد. و بر اساس نیاز دستور آزمایش های بعدی را می دهد. آزمایش های اصلی برای تشخیص تترالوژی فالوت بر اساس سن نوزاد یا کودک و شرایط بیماری او می تواند متفاوت باشد. در ادامه به این آزمایش ها اشاره می کند:

اندازه گیری سطح اکسیژن (Pulse Oximeter)

با استفاده با دستگاه پالس اکسیمتر که سطح اکسیژن خون بیمار اندازه گیری می شود.

الکتروکاردیوگرام – نوار قلب

تست نوار قلب در تشخیص مشکلات مربوط به دریچه‌های قلب، عضلات و ریتم به پزشک کمک می کند. الکتروکاردیوگرام فعالیت الکتریکی و مقداری از فعالیت مکانیکی قلب را ثبت می کند.

اکوکاردیوگرام – اکوی قلب

آزمایش اکوی قلب رایج ترین روش تشخیص بیماری های مادر زادی قلب است. دراکوکاردیوگرافی از امواج صوتی دارای فرکانس بالا (که ما فوق صوت نیزنامیده می‌شود) برای ایجاد یک تصویر متحرک از قلب استفاده می‌شود. همچنین به وسیله اکوی قلب جنین می توان پیش از تولد جنین سلامت قلب و عملکرد آن را به طور کامل بررسی کرد.

تصویر برداری اشعه ایکس X قفسه سینه

تصویر برداری اشعه X برای مقاصد متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرد که شامل تشخیص شکستگی استخوان، تشخیص بعضی از عفونتهای داخلی(مثل سینوزیت)، جستجوی یک توده در اعضای داخلی بدن مثل ریه و … می باشد. پزشک با بررسی تصویر اشعه ایکس وضعیت قلب و ریه کودک را بررسی می کند.

کاتتریزاسیون قلب

کاتتریزاسیون و کاتترگذاری قلب یک روش تهاجمی است که به پزشکان کمک می‌کند، برخی از بیماری‌های قلب را تشخیص دهند و گاهی حتی بیماری را درمان کنند. برای انجام این عمل، یک لوله دراز، باریک و انعطاف‌پذیر در ناحیه کشاله ران به درون شریان وارد می‌شود، و از طریق آن به سوی قلب هدایت می‌شود.

بیماری تترالوژی فالوت چه عوارضی را به همراه خواهد داشت؟

• به طور کلی تمامی کودکانی که دارای بیماری تترالوژی فالوت (TOF) هستند بایستی تحت عمل جراحی اصلاحی قرار گیرند و در غیر این صورت ممکن است رشد کودک دچار اختلال گردد.
• کودک در معرض افزایش خطر ابتلا به بیماری هایی نظیر اندوکاردیت عفونی می­باشد.
• عدم درمان بیماری تترالوژی فالوت باعث می­گردد که رفته رفته با گذشت زمان عوارض این بیماری با شدت هر چه بیشتر خود را نشان دهند و حتی گاهی ممکن است بر اثر این بیماری فرد در اوایل بزرگسالی به مرگ زودهنگام و یا ناتوانی دچار گردد.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: مرکز اکوی قلب جنین و کودک امید