وبای التور تشخیص و درمان

بیماری وبای التور

آشنایی با بیماری وبا، پیشگیری، تشخیص و درمان

طی 2 قرن گذشته وبا (Cholera) دارای 7 همه‌گیری

جهانی بوده است. علت وبا جنس و گونه Vibrio cholera است که در فصل تابستان هنگامی که درجه حرارت آب از 20 درجه سانتیگراد فراتر میرود تکثیر می‌یابند لذا در فصل تابستان شیوع بیماری افزایش می‌یابد.

وبا یک بیماری اسهالی حاد است که می تواند طی چند ساعت موجب دهیدراتاسیون (از دست رفتن آب و املاح بدن) بصورت شدید و پیشرونده شود. شکل شدید وبا به نام Cholera gravis یک بیماری کاملاً ترسناک بویژه در حالت همه‌گیری است. خوشبختانه با جایگزینی سریع مایعات و املاح و اقدامات حمایتی می توان از مرگ و میر ناشی از وبا کاست. وبا بصورت کلاسیک یا التور (El Tor) بروز می کند. انسان بصورت اتفاقی مبتلا می شود و می تواند ناقلی برای گسترش وبا باشد. خوردن آب آلوده با مدفوع انسان شایعترین راه ابتلا به وباست. خوردن غذاهای آلوده در منزل،‌ رستوران یا دست فروشان نیز منجر به گسترش بیماری می شود. مخزن حیوانی شناخته‌ شده‌ای وجود ندارد. هرچند مقدار عفونی کننده نسبتاً زیاد است ابتلا در افراد هایپوکلریدریک،‌آنها که از آنتی اسید استفاده می کنند و هنگامی که اسیدیته معده توسط غذا بافر می شود به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد. وبا در مناطق اندمیک عمدتاً بیماری اطفال است اما هنگامی که بیماری وارد جمعیتی می شود بالغین و کودکان را به طور مساوی گرفتار می کند. در نواحی اندمیک بیماری در فصول تابستان و پاییز شایعتر است. عفونت بیعلامت شایع و در بیوتیپ التور شایعتر از بیوتیپ کلاسیک است. در نواحی آندمیک کمتر احتمال دارد بچه‌های زیر 2 سال نسبت به بچه‌های بزرگتر دچار وبای شدید شوند که علت آن شاید بخاطر ایمنی پاسیو کسب شده از شیر مادر باشد. از نظر گروههای خونی، گروه O بیشترین خطر و گروه خونی AB کمترین خطر ابتلا به وبا را دارند. با درمان مناسب، مرگ و میر بیماری کمتر از 1% است.

بیشترین راه انتقال از آب است. از هر 10 نفر یک نفر به التور مبتلا می شود. در خوزستان، همدان، مازندران و قم بیشتر اتفاق افتاده است.
علایم
بعد از یک دوره کمون 24 تا 48 ساعته وبا با شروع ناگهانی اسهال آبکی بدون درد آغاز می شود که ممکن است سریعاً حجم اسهال افزایش یافته و غالباً به فاصله کوتاهی استفراغ رخ می دهد. در موارد شدید حجم مدفوع در 24 ساعت اول به بیش از 250 میلی‌لیتر به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن میرسد. در صورتی که آب و املاح از دست رفته جایگزین نشود، شوک هایپوولمیک و مرگ رخ خواهد داد. مدفوع ظاهر مشخصی دارد: غیرصفراوی،
خاکستری رنگ، مختصر کف آلود با رگه‌هایی از موکوس،‌ بدون خون، با بویی که آزاردهنده نیست. اسهال وبایی شبیه آب برنج (rice- water) است. علائم بیمار به موازات کاهش حجم مایعات و املاح بدن تغییر می کنند: در کاهش 3 تا 5 درصد از وزن بدن تشنگی، در کاهش 5 تا 8 درصد افت فشار وضعیتی، ضعف، افزایش ضربان قلب و کاهش تورگور پوستی و در کاهش بیش از 10 درصد کاهش ادرار، فقدان یا ضعیف بودن نبضها، فرو رفتن چشمها (در اطفال به صورت فرو رفتن ملاجها)، پوست چروکیده (Washer woman)، خواب آلودگی و کوما بروز می کند. در صورت درمان به موقع و کافی با آب و الکترولیت عوارض برطرف و وبا طی چند روز بهبود می‌یابد پس اسهال آبکی شبیه آب برنج و بوی ماهی دارد. تب معمولاً وجود ندارد، قبل از اسهال استفراغ و بدون تهوع است. دل پیچه و تنسموس نداریم. گرفتگی عضلات در فرم شدید ایجاد می شود که بعلت کاهش پتاسیم بدن (هایپوکالمی) بفرم گرفتگی عضلات ساق پا بروز می‌کند، دهیدراتاسیون ایزوناترمیک بهمراه هایپوکالمی و اسیدوز متابولیک رخ می دهد.

در بچه‌ها کاهش قند خون (هایپوگلیسمی) و تشنج ناشی از آن شایع است. این عارضه در بالغین نادر است. دهیدراتاسیون شدید ß Hypovolemic shock,. ßATNß Renal Failure

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: پزشک خانواده