پولیپ بینی علل، علائم، تشخیص و درمان

پولیپ بینی چیست؟

پولیپ بینی به توده خاکستری و گاهاً بی رنگ داخل بینی اطلاق می شود که معمولا از مخاط سینوس ها یا از خود بینی منشأ می گیرد، در این مقاله دکتر بشارتی زاده در رابطه با این موضوع توضیحاتی را مطرح می نمایند.

پولیپ بینی چیست و چه علائمی دارد؟

برای ایجاد شدن این عارضه علل مشخصی وجود ندارد ولی التهابات و عفونت های مزمن می تواند موجب پیدایش پولیپ بینی شود. معمولا پولیپ به دلیل آلرژی بینی ایجاد می شود که امکان دارد با حساسیت هایی همچون آسم یا حساسیت پوستی همراه باشد.

بر اثر حساسیت، مخاط بینی متورم می شوند و به حالت یک نسج اضافی در می آیند و درون بینی و نسج ها را نیز پر می کنند و به تدریج به اندازه آن اضافه می شود.

در صورتی که آلرژی به موقع درمان شود از به وجود آمدن پولیپ جلوگیری می شود یا بروز آن به تعویق می افتد.

چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به پولیپ بینی قرار دارند؟

1. کودکان: کودکان مبتلا به بیماری هایی اعم از سینوزیت مزمن، آسم، اختلالات تنفسی و زکام؛ بیش از دیگر کودکان در معرض ابتلا بهپولیپ بینی قرار دارند.
2. میانسالان: پولیپ بینی غالبا در افراد بالای 40 سال شیوع زیادی دارد.
3. زنان: آمار ابتلا به پولیپ بینی در زنان بیشتر از مردان است.

علائم پولیپ بینی

پولیپ در حقیقت به التهاب موجود در مجاری بینی و سینوس ها یعنی سینوزیت مزمن، مربوط است؛ البته در برخی موارد ممکن است که فردی مبتلا به سینوزیت مزمن باشد اما پولیپ بینی نداشته باشد.

پولیپ ها از لحاظ ظاهری به صورت زائده داخل بینی کاملا نرم می باشند، اما در عین حال قابل لمس نیستند؛ از این رو چنانچه اندازه آن ها کوچک باشد قاعدتا فرد متوجه وجود پولیپ در بینی خود نخواهد شد.

پولیپ ها، تنها در صورتی که بزرگ بوده یا تعدد آن ها زیاد باشد می توانند منجر به انسداد مجاری بینی شوند.

لازم به ذکر است سینوزیت مزمن و پولیپ بینی دارای علائم مشابه و یکسانی می باشند که عبارتند از:

• آبریزش از پشت بینی
• افت یا عدم حس بویایی
• خرو پف کردن در خواب
• انسداد و گرفتگی مداوم بینی
• درد در ناحیه سر و صورت
• خارش در نواحی اطراف چشم
• درد در قسمت دندان های فک بالا
• احساس فشار بر روی صورت و پیشانی

" />

راه های تشخیص پولیپ بینی

پولیپ بینی از طریق معاینه بالینی به راحتی مشخص می شود.

برخی افراد بر اثر متورم شدن شاخک های تحتانی بینی که تقریبا منجر به ایجاد انسداد تنفسی می شود به اشتباه تصور می کنند که دچار پولیپ شده اند اما پس از معاینه مشخص می شود که اثری از پولیپ در ایشان وجود ندارد.

درمان پولیپ بینی

در صورتی که اندازه پولیپ به حدی برسد که باعث انسداد بینی شود جهت برداشتن آن نیاز به عمل جراحی بینی می باشد.

به این دلیل که به طور معمول منشأ پولیپ از داخل سینوس ها است، در صورتی که فقط پولیپ بینی خارج شود احتمال عود آن از زمانی که با آندوسکوپ داخل سینوس ها نیز از وجود پولیپ تخلیه شود بیشتر است.

بنابراین بعد از عمل جراحی، احتمال عود پولیپ وجود دارد ولی درمان ضد آلرژی برای به تعویق انداختن پیدایش پولیپ یا کاستن از سرعت رشد آن موثر می باشد.

عمل جراحی پولیپ بینی، هم تحت نیمه بیهوشی و هم تحت بیهوشی کامل قابل انجام است. مدت زمان انجام عمل جراحی بینی تقریبا 20 دقیقه است و بیمار در همان روز ترخیص می شود.

به مدت 10 روز پس از عمل می بایستی آنتی بیوتیک مصرف شود و استفاده از دارو های ضد آلرژی نیز جهت به تعویق انداختن عود پولیپ ضروری است.

" />

جلوگیری از ابتلا به پولیپ بینی

با رعایت راهکارهای زیر می توانید از بازگشت و عود مجدد پولیپ بینی، پیشگیری به عمل آورید:

• کنترل آسم و آلرژی: پزشک شما پس از درمان پولیپ؛ یکسری توصیه ها و مراقبت ها در زمینه کنترل این موارد به شما ارائه می دهد که شما می بایست جهت جلوگیری از برگشت دوباره پولیپ، در رعایت آن ها نهایت دقت خود را بکار گیرید.

لازم به ذکر است که چنانچه با رعایت مراقبت های لازم پس از درمان پولیپ، قادر به کنترل بیماری نبودید حتما باید به پزشک معالج تان رجوع نموده و این مسئله را با ایشان در میان بگذارید تا در صورت لزوم دستورالعمل های مراقبتی دیگری را در اختیار شما قرار دهند.

• پرهیز از قرارگیری در معرض محرک های بینی: شما باید پس از درمان پولیپ بینی از قرار گرفتن در مجاورت محرک های بینی؛ همچون استنشاق آلاینده هایی اعم از دود تنباکو، گرد و خاک، گازهای شیمیایی و به طور کلی آلرژن ها خودداری نمایید.
• حفظ بهداشت: پس از درمان پولیپ بینی سعی کنید به منظور مرطوب نگاه داشتن مسیرتنفسی و پیشگیری از التهاب و انسداد بینی، فضای خانه را مرطوب نگاه دارید.
• استفاده از شوینده های مخصوص بینی: در راستای بهبود جریان مخاط بینی و زدودن آن از انواع آلرژن ها و دیگر محرک ها حتما جهت شستشوی مجاری بینی تان از سرم های شستشو یا اسپری آب نمک استفاده نمایید.

" />

عوامل مساعد کننده ابتلا به پولیپ بینی

برخی عوامل وجود دارند که می توانند احتمال ابتلا به عارضه این بیماری را افزایش دهند؛ در ادامه به رایج ترین آن ها اشاره داشته ایم.

• آسم: نوعی بیماری است که سبب انقباض مجاری هوایی شده و به التهاب راه های هوایی و نهایتا اختلال در تنفس منتهی می شود.
• آلرژی: حساسیت به برخی عوامل؛ از جمله آلرژی به قارچ های موجود در هوا (سینوزیت قارچی آلرژیک)، می تواند خطر ابتلا به پولیپ بینی را تشدید کند.
• حساسیت به برخی داروها: حساسیت به داروهایی؛ نظیر آسپرین نیز از مواردی به شمار می رود که بر ریسک ابتلا به عارضه پولیپ بینی می افزاید.
• سابقه خانوادگی: از مواردی که درگیری با عارضه پولیپ بینی را افزایش می دهد، می توان به سابقه خانوادگی اشاره داشت.
• فیبروز کیستیک: از دیگر عواملی که زمینه ابتلا به پولیپ بینی را مساعد می کند، فیبروز کیستیک می باشد که در واقع نوعی اختلال ژنتیکی است. فیبروز کیستیک، سبب تولید ترشحات غلیظ و چسبناکی از مخاط بینی و سینوس ها می شود و بدین ترتیب شرایط ابتلا به این عارضه را هموار می کند.

عوارض پولیپ بینی

درمان پولیپ با جراحی ممکن است باعث بروز خونریزی بینی شود، همچنین انجام جراحی نیز می تواند باعث عفونت شود. اما در صورتی که پولیپ زیر نظر یک پزشک متخصص درمان شود احتمال بروز موارد فوق به صفر می رسد.

احتمال بازگشت پولیپ بینی

در هر حال این امکان وجود دارد تا پولیپ بینی بعد ازگذشت مدت زمانی بازگردد و عود کند. البته چنانچه درمان ضد آلرژی برای تاخیر انداختن به وجود آمدن پولیپ و یا کم شدن از سرعت گسترش و رشد آن استفاده شود شاهد تاثیرات مثبتی خواهید بود. با رعایت کردن نکات مراقبتی بعد از درمان می توانید تا حد بسیار زیادی احتمال بازگشت این عارضه را کاهش دهید.

آیا پولیپ بینی همان شاخک بینی است؟

پاسخ به این سوال منفی است. زیرا این دو مورد با یک دیگر تفاوت بسیار زیادی دارند. پولیپ زائده ای است که حالت گوشتی و غضروفی دارد، در حالی که شاخک های بینی بخشی استخوانی هستند که در واقع از ساختمان طبیعی بینی محسوب می شود و اغلب با پولیپ ها اشتباه گرفته می شوند. این در حالی است که این زائده با رشد خود موجب ایجاد مشکل در تنفس شده از ترشح مخاط جلوگیری می کند. در صورت مشاهده هر گونه زائده اضافه ای در بینی خود یا احساس آن بهتر است با یک جراح بینی خوب و مجرب در این زمینه صحبت کنید و از او مشاوره های لازم را دریافت کنید. از آنجایی که این دو زائده شباهت زیادی به هم دارند توصیه می شود برای تشخیص قطعی به یک پزشک مراجعه کنید تا وی با معاینه کامل تشخیص درست دهد.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: روزینا بشارتی زاده جراح و متخصص گوش و حلق بینی