نرمی استخوان علل و راههای تشخیص و درمان آن

نرمی استخوان چیست و چه علت و علائمی دارد؟

نرمی استخوان یا راشیتیسم یا ریکتز (Rickets‎)، از جمله عارضه هایی هستند که کودکان به آن مبتلا می شوند. در این عارضه، استخوان های کودکان به طور غیرطبیعی نرم هستند. علت نرم شدن استخوان کودکان کمبود ویتامین دی و انواع مواد معدنی است، که برای بهبود و تقویت آن ها لازم است. در صورتی که نرمی استخوان در افراد بزرگسال ایجاد شود، به آن استئومالاسی می گویند. در این مقاله قصد داریم تا در مورد عوامل دخیل در نرمی استخوان، علائم، پیشگیری و درمان آن اطلاعات مفیدی در اختیارشما عزیزان قرار دهیم. چنانچه علاقه دارید در این زمینه اطلاعات جامعی کسب کنید، در ادامه مقاله با ما همراه باشید…

I نرمی استخوان چیست؟

II عوامل دخیل در راشیتیسم یا نرمی استخوان

III علائم و نشانه های نرمی استخوان در افراد

IV افراد مستعد ابتلا به بیماری نرمی استخوان

V نحوه تشخیص بیماری نرمی استخوان یا راشیتیسم

VI روش های پیشگیری از بروز نرمی استخوان

VII آیا نرمی استخوان درمان پذیر است؟

VIII روش های درمانی

IX دکتر نرمی استخوان در اهواز

نرمی استخوان چیست؟

نرمی استخوان، عارضه ای است که بیشتر در نوزادان و کودکان دیده می شود که باعث نرم و ضعیف شدن استخوان در آن ها می گردد. در این بیماری، استخوان های کودکان به دلایل مختلف نرم باقی می ماند. این عارضه، سبب خمیدگی و رشد ناقص استخوان ها و افزایش ریسک شکستن آن ها می شود. دلیل اصلی بیماری نرمی استخوان یا راشیتیسم، کمبود ویتامین D می باشد. همچنین کمبود کلسیم نیز در آن نقش دارد. نرمی استخوان بیشتر در کودکانی که سوءتغدیه دارند شایع می باشد، اما در بزرگسالان نیز دیده می شود. مشکلات نادر وراثتی نیز می تواند باعث ایجاد نرمی استخوان شود. به طور کلی افزودن ویتامین D یا کلسیم به رژیم غذایی مشکلات استخوانی مرتبط با نرمی استخوان را اصلاح می نماید. چنانچه نرمی استخوان به دلایل دیگر ایجاد شده باشد، ممکن است داروها و روش درمان نیز تغییر کند. برخی تغییرات مربوط به ساختار استخوان ها، برای اصلاح ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد. بعضی از مشکلات نادر ارثی مرتبط با کاهش فسفر یا سایر مواد معدنی، به داروهای دیگری برای اصلاح نیاز دارند.

عوامل دخیل در راشیتیسم یا نرمی استخوان

از جمله مهم ترین عللی که در بروز عارضه نرمی استخوان دخیل هستند:

• کمبود ویتامین دی: کمبود ویتامین دی در بدن، از جمله مهم ترین عللی است که در بروز نرمی استخوان اثر گذاری چشمگیری دارد. ویتامین دی در بدن، توسط نور خورشید تامین می شود. در بسیاری از کشور هایی که از نور خوشید بی بهره اند بروز نرمی استخوان عارضه ای طبیعی است.

مقدار کمی از ویتامین دی بدن از مواد غذایی تامین می شود که باید آن ها را در برنامه غذایی گنجاند و از مزایای آن بهره مند شد. مثل ماهی سالمون، کره گیاهی و تخم مرغ.

• برخی از بیماری ها در بدن افراد موجب می شود که افراد در جذب این ویتامین ناتوان باشند. بیماری هایی همچون بیماری التهاب روده، التهاب لوزالمعده، بیماری کولیات و جراحی معده و جراحی روده ها
• در بیماران مبتلا به انواع بیماری هایی همچون بیماری های مزمن کلیوی و کبد، احتمال ابتلا به نرمی استخوان نسبت به دیگران بیشتر وجود دارد.
• کاهش فسفات و کلسیم در بدن: نقش این عامل نسبت به عوامل قبلی کمتر است، اما در مبتلایان به بیماری راشیتیسم این عامل مشاهده شده است. نارسایی در کلیه ها در اثر برخی از بیماری ها، منجر به این می شود که کلیه ها نتوانند فسفات لازم را بازیافت کنند. در نتیجه کاهش میزان فسفات و نرمی استخوان ایجاد می شود.

علائم و نشانه های نرمی استخوان در افراد

این بیماری چندان علائم آشکار و یا اختصاصی ندارد. از جمله علائمی که در افراد مبتلا گزارش می شود مثلا:

• برخی از افراد گزارش می کنند که وضعیت جسمانی خوبی ندارند و بدن درد دارند.
• این افراد در بخش های مختلفی از بدن مانند لگن، پاها و ستون فقرات احساس درد می کنند.
• درد هایی که تجربه می شود در اغلب موارد در بخش های لگنی و تحتانی کمر است
• استخوان ها در مبتلایان به بیماری راشیتیسم حساسیت بالایی دارند و ممکن است با فشار یا ضربه خفیف دچار خم شدگی یا شکستگی شود.
• بالا رفتن از پله ها و یا پایین آمدن برای افراد مبتلا چندان راحت نیست و با مشکلاتی در این زمینه مواجه اند.
• کمانی شدن فرم کلی پاها، جلو آمدن قفسه سینه، فرم منحنی ستون فقرات و کوتاه شدن قد از جمله نشانه هایی است که در کودکان مبتلا به نرمی استخوان مشاهده می شود.
• تاخیر در رشد و مهارت های حرکتی
• ضعف عضلانی

البته باید توجه داشته باشید که این علائم با توجه به شدت و ضعف این بیماری در افراد مختلف، متفاوت می باشد.

افراد مستعد ابتلا به بیماری نرمی استخوان

در مشاهدات و گزارش هایی که در خصوص مبتلایان به نرمی استخوان تهیه شده است، برخی از افراد مستعد ابتلا به این بیماری هستند:

• کسانی که پوست های تیره دارند در جذب ویتامین دی مشکل دارند، در نتیجه مستعد ابتلا به نرمی استخوان هستند.
• کسانی که گیاه خوارند، به دلیل کمبود ویتامین ها و مواد معدنی لازم در بدن شان مستعد راشیتیسم هستند.
• کسانی که از کرم های ضد آفتاب به مقدار زیاد استفاده ی کنند، به دلیل عدم جذب ویتامین دی به اندازه کافی مستعد هستند.
• کسانی که لباس های زیادی می پوشند و پوست بدن شان به طور کامل پوشیده است و در معرض نور آفتاب قرار نمی گیرد، دیگر افراد مستعد به این بیماری می باشند.

نحوه تشخیص بیماری نرمی استخوان یا راشیتیسم

کسانی که با علائم خاصی به متخصصین مراجعه می کنند، در ابتدا علائم و نشانه های بیماری در آن ها مورد بررسی قرار می گیرد، سپس سوابق پزشکی وی مورد ارزیابی خواهد بود.

در نهایت با انجام آزمایش خون می توانند میزان بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی در بدن اندازه گیری کنند. مثل ویتامین دی، فسفات و کلسیم.

در مواردی برای ارزیابی وضعیت کبد و کلیه از روش عکسبرداری استفاده می شود.

روش های پیشگیری از بروز نرمی استخوان

از مهم ترین راهکار هایی که در جهت پیشگیری از بروز نرمی استخوان از سوی بهترین متخصصین ارائه می شود می توان موارد زیر را نام برد:

• برخورداری از برنامه غذایی سالم و تغذیه مقوی در جهت افزایش استحکام استخوان ها
• استفاده از انواع لبنیات تازه از جمله شیر گاو تازه زیرا که سرشار از کلسیم هستند و می توانند به تقویت استخوان ها کمک کنند
• استفاده از ماهی های چرب مانند ساردین، سالمون و خال خالی؛ این دسته از مواد غذایی غنی از ویتامین دی هستند. به همین دلیل استخوانها ویتامین دی لازم را از این مواد غذایی دریافت خواهند کرد.

آیا نرمی استخوان درمان پذیر است؟

این بیماری در صورتی که در دوران کودکی بهنگام تشخیص داده نشود و روند درمانی سریعاً آغاز نگردد، می تواند زمینه را برای بروز ناهنجاری های استخوانی در بزرگسالی فراهم کند. به همین دلیل توصیه می شود که نسبت به وضعیت کودکان خود حساس باشید و در صورت مشاهده علائم بیماری در آنان در اسرع وقت به بهترین متخصصین مراجعه کنید. در این صورت تشخیص و درمان بهنگام احتمال بروز عارضه و پیامدهای منفی در آینده را کاهش خواهد داد.

روش های درمانی

• استفاده از انواع مکمل های غذایی تجویز شده از سوی متخصصین؛ مکمل هایی که تجویز می شود ویتامین دی و کلسیم هستند.

البته باید توجه داشته باشید که برای هر بیمار دوز تجویز شده به دقت مورد بررسی قرار می گیرد، و بر اساس وضعیت جسمانی فرد دستور های پزشکی صادر می شود. بنابراین شما نمی توانید روند درمانی خودسرانه ای را دنبال کنید.

• استفاده از بریس برای جهت دهی پاها و استخوان ها در روند رشدی و پیشگیری از بروز ناهنجاری های استخوانی

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع:نیما یگانه متخصص ارتوپدی