کبد چرب چیست؟، درمان‌های بدون دارو آن کدام است؟

کبد چرب یکی از بیماری‌های شایع است که معمولاً در اثر سبک زندگی نادرست و به‌ویژه رژیم غذایی ناسالم به وجود می‌آید. خوشبختانه در مواردی که هنوز بیماری به مرحله حاد نرسیده است، درمان کبد چرب با رعایت یک سری از نکات امکان‌پذیر خواهد بود. در ادامه مقاله قصد داریم تا مروری داشته باشیم بر این نکات و به همه روش‌های مؤثر برای بهبود سلامت کبد چرب اشاره کنیم؛ با ما همراه باشید.

عوارض کبد چرب چیست؟

قبل از اینکه به درمان کبد چرب بپردازیم، بهتر است اصلاً ببینیم که کبد چرب چه عوارضی دارد و چرا باید آن را درمان کنیم.

کبد چرب درصورتی‌که درمان نشود، خصوصاً در کبد چرب گرید 3 به‌مرور می‌تواند باعث اختلال در عملکرد کبد شود و در نهایت باعث از بین رفتن بافت کبد و ایجاد فیبروز و سیروز کبدی شود. در این حالت تنها راه نجات جان بیمار پیوند کبد است که ممکن است کاندیدای مناسب پیدا نشود یا پیوند موفقیت‌آمیز نباشد. بنابراین هرچند که این فرایند در مدت طولانی‌ای اتفاق می‌افتد و ممکن است در کوتاه‌مدت مد نظر قرار نگیرد؛ اما، کبد چرب در صورت پیشرفت به‌مرور و به آسانی می‌تواند باعث مرگ شخص شود.

آیا کبد چرب درمان دارد؟

حال مقاله را با پاسخ این سؤال که آیا کبد چرب درمان دارد یا خیر ادامه می‌دهیم. تاکنون دارو یا روش خاصی که مستقیماً و کامل باعث درمان کبد چرب شود شناخته نشده است. بااین‌حال با رعایت راهکارهایی که در ادامه به آن می‌پردازیم می‌بینیم که پاسخ این سؤال که آیا کبد چرب درمان دارد بله است و به‌سادگی می‌توان هم از آن پیشگیری کرد و هم از پیشرفت آن به سمت کبد چرب گرید 3 جلوگیری کرد.

راهکارهای درمان کبد چرب

کبد چرب مانند دیابت نوع دو یک بیماری وابسته به اختلالات متابولیک بوده و نیاز به مدیریت دقیق دارد. تحقیقات گسترده‌ای در زمینه پیداکردن درمان قطعی در حال انجام است؛ ولی، تاکنون دارو یا روش درمانی مسلم برای کبد چرب ارائه نشده است؛ به همین دلیل برای غلبه بر کبد چرب و درمان آن همواره بر راهکارهای بدون دارو پافشاری می‌شود. این راهکارها را در ادامه معرفی کرده‌ایم.

اصلاح رژیم غذایی

مهم‌ترین عاملی که می‌تواند سلامت کبد شما را تحت تأثیر قرار دهد رژیم غذایی‌تان است و اگر به اندازه کافی به آن توجه کنید، شانس زیادی جود دارد تا بیماری کبد چرب درمان شود. برای درمان کبد چرب سعی کنید نکات تغذیه‌ای زیر را سرلوحه روتین غذایی روزانه خود قرار دهید:

• چربی‌های سالم بخورید. اضافه‌کردن چربی‌های سالم‌تر به رژیم غذایی موجب می‌شود بدن بتواند تا حدودی بر مقاومت انسولین غلبه کند و سلول‌ها پذیرای گلوکز انباشته‌شده در خون شوند و به این ترتیب کبد چرب در زنان و مردان بهبود می‌یابد. چربی‌های حاوی امگا 3 در منابع غذایی مانند گردو، دانه سویا و بذر کتان یافت می‌شود. مهم‌ترین منبع امگا 3 روغن ماهی (به‌ویژه سالمون و ساردین) است که مقادیر زیادی از این ترکیب را در خود گنجانده است. گروه دیگری از چربی‌های مفید موسوم به اسید‌های چرب غیراشباع هستند که در زیتون و روغن زیتون به فراوانی یافت می‌شوند و برای بهبود وضعیت کبد چرب مفید هستند.
• چربی‌های اشباع را محدود کنید. در مقابل چربی‌های سالم، اسید‌های چرب اشباع‌شده قرار دارند که بیمار مبتلابه کبد چرب خصوصاً کبد چرب گرید 3 باید از مصرف آن‌ها خودداری کند. تفاوت بین این دو گروه از چربی به ساختار شیمیایی آن‌ها بر می‌گردد.
• مصرف شیرینی و شکر را محدود کنید. مصرف بیش از اندازه کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده، که شیرینی یا نوشیدنی‌های بسیار شیرین مثل انواع نوشابه‌ها مثال بارز آن‌ها هستند، سبب تشدید کبد چرب به‌ویژه کبد چرب گرید3 در افراد چاق یا مقاوم به انسولین خواهد شد.

مواد غذایی که کبد چرب را درمان می‌کنند

لازم به توضیح است که در این مطلب تنها هدف ما ارائه راهکارهایی است که از طریق آن‌‌ها کبد چرب درمان خواهد شد. اما اگر تمایل دارید که بدانید کبد چرب چگونه رخ خواهد داد، مطالعه مقاله «کبد چرب چیست و چگونه به وجود می‌آید» را به شما توصیه می‌کنیم.

بسیاری از ترکیبات موجود در مواد غذایی وارد کبد شده و در آنجا متابولیزه می‌شوند. در بیماری کبد چرب در زنان و مردان جایگزین‌شدن چربی با سلول‌های اصلی کبدی اتفاق می‌افتد که این امر درنهایت عملکرد کبد را کاهش می‌دهد. بنابراین بسیاری از ترکیبات غذایی یا دارویی در بیمار باید با احتیاط و ملاحظه فراوان استفاده شود. اما مواد غذایی خاصی وجود دارند که به‌ویژه برای افراد مبتلابه کبد چرب مفید هستند:

• چای سبز: این نوع چای منبع غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها است. چای سبز یک گزینه مناسب برای کاهش چربی خون در بیماران مبتلابه اختلالات متابولیک، مانند کبد چرب در زنان، است.
• گردو: همان طور که پیش‌تر اشاره شد، گردو منبع غنی از چربی امگا 3 بوده که برای کبد چرب مفید است.
• زردچوبه: این ادویه حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی فراوانی است که با نام «فلاونوئید» شناخته می‌شوند. یکی از بهترین روش‌های مصرف این ادویه تهیه چای زردچوبه است. فلاونوئیدهای موجود در زردچوبه در درمان کبد چرب و کاهش خطر ابتلا به این بیماری مفید هستند.
• آووکادو: مقادیر چربی سالم و فیبر موجود در این گیاه باعث کاهش قند خون و استرس اکسیداتیوشده و یکی از پیشنهاد‌های تغذیه‌ای مهم در افراد مبتلابه دیابت و کبد چرب است. بااین‌حال مصرف آووکادو در افرادی که نارسایی کبدی دارند باید با احتیاط انجام شود.
• میوه و سبزیجات: یک رژیم حاوی میوه‌ها و سبزیجات فراوان نقش مهمی در سلامت افراد مبتلابه بیماری‌های متابولیک، مانند کبد چرب، ایفا می‌کند. به‌خصوص کلم‌بروکلی به‌صورت ویژه‌ای به مبتلایان به کبد چرب پیشنهاد شده است.
• حبوبات و غلات کامل و مغزها: این مواد دارای خواصی هستند که می‌توانند به کبد چرب غیرالکلی کمک کنند.

مکمل‌های مفید برای درمان کبد چرب

یک سری از مکمل‌های غذایی می‌توانند مسیر شما را برای رسیدن به درمان کبد چرب هموار کنند. البته روی‌آوردن به سبک زندگی سالم‌تر کماکان راه‌حل اصلی بهبود کبد چرب و درمان آن تلقی می‌شود؛ اما، بهره‌گیری از مکمل‌های زیر نیز می‌تواند کمی به روند بهبودی کمک کند.

• خارمریم در آزمایشات مختلف تأیید شده است که خواص محافظت‌کننده از کبد دارد. برخی از مطالعات نیز به این نتیجه رسیده‌اند که، استفاده از خارمریم به تنهایی یا ترکیب آن با ویتامین e می‌تواند به کاهش حساسیت به انسولین، التهابات یا آسیب‌های کبدی در افراد مبتلابه کبد چرب غیرالکلی کمک کند.
• بربرین: بربرین نوعی ترکیب گیاهی است که مطالعات مختلف تأثیر آن را بر روی کاهش قند خون، کاهش سطوح کلسترول و انسولین به همراه برخی خواص سلامتی دیگر ازجمله بهبود کبد چرب و درمان آن به اثبات رساندند.
• دریافت پروتئین وی چه از منابع طبیعی و چه از منابع مکملی می‌تواند به بهبود کبد چرب کمک کند. برخی مطالعات ثابت کردند که، مصرف پروتئین وی می‌تواند تا 20 درصد به درمان کبد چرب در زنان چاق منجر شود. علاوه بر این پروتئین وی ممکن است سبب کاهش آنزیم‌های کبدی شود که این مسئله بسیار برای افراد مبتلابه کبد چرب در سطح پیشرفته مفید خواهد بود.

وزن کم کنید

در کنار تغذیه سالم، با وزن کم‌کردن نیز کبد چرب درمان خواهد شد. درصورتی‌که مبتلا به چاقی هستید یا اضافه وزن دارید سعی کنید که کالری‌های دریافتی خود را محدود کنید. علاوه بر این یک برنامه ورزشی با ترکیبی از تمرینات هوازی و تمرین با وزنه را جهت کاهش چربی و رسیدن به تناسب اندام دنبال کنید.

دیابت را کنترل کنید

اگر دیابتی هستید، بیشتر در خطر ابتلا به کبد چرب قرار دارید و ابتلا به این بیماری نیز می‌تواند بیشتر برای شما خطرناک باشد. با پزشک خود درمورد کنترل دیابت در ارتباط باشید و سعی کنید دستورالعمل‌های لازم را به‌درستی دنبال کنید.

چرا درمان کبد چرب اهمیت دارد؟

کبد چرب یک بیماری شایع است که در صورت توجه‌نکردن به آن می‌تواند مشکلاتی اساسی را برای مبتلایان به وجود آورد. خوشبختانه درمان و بهبود وضعیت کبد چرب در مراحل اولیه از طریق یک سری تغییرات در عادات و دنبال‌کردن سبک زندگی سالم‌تر امکان‌پذیر خواهد بود.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منابع:

www.webmd.com

www.medicalnewstoday.com

www.mayoclinic.org

www.healthline.com

www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24672644

www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21288612

www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19638084