بیماریهای سینه زنان یا پستان علل و راههای تشخیصی و درمانی آن

آموزش و ارتقاء آگاهی برای بهزیستی و داشتن یک جامعه سالم از اهداف مهم این وبلاک است. درد نشانه توجه به بدن و علائم بیماری است و سینه زنان هم مثل دیگر اعضای بدن به بیماری با واکنش درد پاسخ می دهد.

بیماری های پستان

برای تشخیص و پیشگیری از بیماری های پستان، معاینات پستان باید بطور روتین و به فاصله کوتاهی بعد از تمام شدن پریود انجام پذیرد. درد پستان حدودا در دو سوم زنان در سنین باروری اتفاق می افتد و درمان های مختلفی برای درد سینه وجود دارد. در این مطلب شما می توانید انواع بیماری های پستان و توصیه های علمی پزشکی در این رابطه را مطالعه نمایید.

معاینه پستان چطور انجام می شود؟

در کل معاینه پستان باید بطور روتین با لمس عمقی تمام نواحی پستان بطور دایره وار یا شعاعی انجام گیرد. این معاینه باید هم در حالت نشسته و هم خوابیده به پشت انجام شود سپس باید به بیمار گفت که عضله پکتورالیس را خم کند تا اگر گودرفتگی یا کشیدگی پوست به سمت داخل وجود دارد معلوم شود. ناحیه آرئول باید حتما از جهت کشیده شدن احتمالی نیپل به داخل یا هر گونه ترشح از آن با فشار دست بررسی شود و در نهایت باید با گذاشتن دست زیر سر، ناحیه زیر بغل همان طرف از نظر بررسی لنف نود های ناحیه اگزیلا معاینه شود.

چه تغییرات فیزیولوژیکی در طی فاز لوتئال سیکل قاعدگی در پستان اتفاق می افتد؟

علائم دوره ای شامل افزایش حساسیت، درد یا حتی ترشح از نیپل، افزایش سایز ندولاریتی و افزایش تراکم و سفتی پستان می باشد. حجم پستان حدود 25 تا 30 ML افزایش می یابد لذا معاینات پستان به فاصله کوتاهی بعد از تمام شدن پریود باید صورت گیرد.

شیوع درد پستان یا ماستالژی چقدر است؟

درد پستان حدودا در دو سوم زنان در سنین باروری اتفاق می افتد دردهای دوره ای منتشره دو طرفه و در ارتباط با تغییرات فیبروکیستیک پستان می باشند.

دردهای غیر دوره ای پستان لوکالیزه بوده و ممکن است در ارتباط با یک کیست یا توده مشخص باشند. درد به تنهایی علامت نادری از حضور بیماریهای بدخیم می باشد. درمان های مختلفی برای درد سینه وجود دارد از جمله: داروهای ضد التهاب، داروهای مدر یا دیورتیک با دوز کم، دانازول، کاهش دریافت کافئین.

ماستیت چیست؟

ماستیت در واقع التهاب بافت پستان می باشد. به دو گروه عفونی و غیر عفونی تقسیم می شود. ماستیت غیر عفونی ممکن است علامت خطری از سرطان احتمالی باشد. ماستیت مربوط به شیردهی در 2 تا 10 درصد از زنان شیرده بروز کرده و بصورت درد، تب، قرمزی و گرمی پستان مشخص می شود. درمان باید مستقیما بر علیه استافیلوک آرئوس باشد و حتما بیمار مربوطه به ادامه شیردهی تشویق می شود.

گالاکتوره چیست و به چه علت ایجاد می شود؟

گالاکتوره یعنی ترشح شیری خود به خودی و بدون خون از نیپل. معمولا در اثر سطوح بالای هورمون پرولاکتین ایجاد می شود. دوپامین اثر منفی روی ترشح پرولاکتین دارد و هورمون TRH هم ترشح پرولاکتین را مهار می کند بنابراین داروهایی که حاوی آنتاگونیست دوپامین هستند (مثل آنتی سایکوتیک ها و فنوتیازین ها) و یا هیپوتیروئیدی (که منجر به افزایش سطح TRH می شود) می توانند سبب گالاکتوره گردند.

شایع ترین علت ترشح خونی از نوک پستان چیست؟

علت ترشح خونی از پستان نئوپلاسم پستان است که در بین نئوپلاسم ها شایع ترین آنها پاپیلوم اینتراداکتال خوش خیم می باشد.

تغییرات فیبروکیستیک پستان چیست؟

این تغییرات شامل فیبروز استرومای پستان و تشکیل کیست است. اکثرا زنان سنین باروری را تحت تاثیر قرار می دهد، بعضی از زنان می توانند تغییرات بافت پستان خود را لمس نمایند اما اکثر آنها درد دوره ای پستان دارند. تغییرات فیبروکیستیک پستان هیچ ارتباطی با سرطان پستان ندارد.

تشخیص افتراقی های یک توده پستان چیست؟

سرطان پستان، بیماری فیبروکیستیک و تروما (که سبب نکروز چربی می شود) که شیوع اینها بر اساس سن متفاوت است. تغییرات فیبروکیستیک شایع ترین علت یک توده پستان است.

چه خصوصیاتی در یک توده پستان احتمال بدخیمی را مطرح می کند؟

توده پستان سرطان احتمالی اغلب توده ای است با حدود محو و نامنظم و شاید با چسبندگی به پوست یا بافتهای زیر جلدی یا فاشیا. اگر توده در مراحل پیشرفته باشد باعث تغییرات پوستی بصورت رتراکشن، فرورفتگی، برجستگی، ادم (شکل پوست پرتقالی)، زخم یا التهاب می شود اما در هر صورت هیچ معاینه فیزیکی خاصی نمی تواند بطور کامل بین توده خوش خیم و بد خیم افتراق قائل شود. هر توده مشکوک به بدخیمی باید بیوپسی شود.

ریسک فاکتور های سرطان پستان چیست؟

سرطان پستان شایع ترین بیماری بدخیم در زنان می باشد که در 12 درصد خانم ها در طی زندگی اتفاق می افتد یعنی تقریبا 1 نفر از هر 8 نفر.

انواع بیماری‌های بدخیم‌پستان

• سرطان سینه شایع‌ترین بیماری بدخیم سینه است که روند درمانی مختلفی دارد. هر فرد با توجه به سطح پیشروی و وضعیت توده سرطانی روند درمان و بهبود را طی می‌کند.
• هیپرپلازی یا رشد بیش از حد سلول‌های سینه بیماری بدخیم دیگری‌ است که نیاز به اقدامات پزشکی دارد. کار این بیماری این است که با رشد سلول‌های سینه خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش دهند.
• تومورهای فیلودس توده‌هایی هستند که به سرعت در میان بافت‌های سینه رشد و نفوذ می‌کنند. البته این تومور می‌توان هم بدخیم باشد هم خوش‌خیم و تشخیص آن با پزشک است.

علایم بیماری‌های بدخیم پستان

• حس کردن توده‌هایی که در طول ماه رشد می‌کنند و بزرگ می‌شوند و حتی زیر بغل هم وجود داشته باشند.
• تورم در بخشی از پستان یا ضخیم شدن پوست پستان.
• قرمز یا پوست پوست شدن نوک پستان.
• ترشح مایع از پستان که می‌تواند رنگ‌های مختلفی داشته باشد.
• تغییر در شکل و ظاهر پستان.
• یادتان نرود که بیماری سرطان پستان قابل درمان است به شرط اینکه زود متوجه آن بشیم.
• بهتر است هر ماه چند روز بعد از پریودی خودآزمایی انجام دهید تا با وضعیت پستان در حالت عادی آشنا بشوید. خودآزمایی کمک می‌کند تا اگر تغییری در پستان ایجاد شد بتوانید در سریعترین زمان به پزشک مراجعه کنید

ریسک فاکتور های سرطان پستان عبارتند از:

• سابقه فامیلی سرطان پستان
• سابقه سرطان پستان در سینه مخالف
• درمان هورمونی (ترکیب استروژن و پروژسترون)
• منارک زودرس
• یائسگی دیررس
• نولی پاریته
• قرار گرفتن در معرض اشعه
• یک تاریخچه از سرطان رحم یا کولون

روش های screening یا غربالگری سرطان پستان چیست؟

• ماموگرافی
• MRI

در بیماری که تازه یک توده پستان در وی تشخیص داده شده اولین اقدام تشخیصی چیست؟

اولین اقدام ماموگرافی است. اگر بیمار اخیرا یک ماموگرافی انجام داده باید سونوگرافی برای تشخیص solid یا کیستیک بودن توده انجام شود. همچنین در زنان باردار یا شیرده سونوگرافی اولین اقدام تشخیصی است.

در زمان آسپیره کردن مایع کیست پستان: فقط در صورتی که مایع خونی باشد جهت بررسی سیتولوژی ارسال می گردد. اگر مایع شفاف یا زرد رنگ باشد نیازی به بررسی میکروسکوپیک آن نیست.

در زمانی که توده واضحی در پستان لمس می شود اما ماموگرافی همه چیز را نرمال نشان می دهد به خاطر نتایج 16 درصد منفی کاذب ماموگرافی، لازم است حتما توده بیوپسی شود.

در خانمی که ماموگرافی یک توده غیر قابل لمس بصورت توده احتمالی خوش خیم گزارش کرده، چه باید کرد؟

دو انتخاب وجود دارد: بیوپسی یا تکرار ماموگرافی بعد از 6 ماه

مطالعات نشان داده که بررسی دوم یعنی تکرار ماموگرافی بعد از 6 ماه احتمالا بی خطر است چون ریسک بدخیمی در این موارد کمتر از 2 درصد می باشد و اگر توده ای در ماموگرافی مشکوک گزارش شده و توده قابل لمس نباشد، قدم بعدی شامل ماموگرافی مجدد، سونوگرافی و MRI خواهد بود.

دکتر ژیلا غفوریان نکات کلیدی زیر را در مورد بیماری های پستان مطرح کردند:

• تشخیص زودهنگام سرطان پستان با ارزیابی ریسک فاکتورهای موجود، معاینه فیزیکی پستان، ماموگرافی غربالگری و انجام MRI در بیماران خاص بهبود یافته است.
• هماهنگی در تست سه گانه محتاج توافق در نتایج معاینه فیزیکی پستان، تصویر برداری و نمونه گیری بافتی می باشد.
• شایع ترین بیماری خوش خیم پستان شامل تغییرات فیبروکسیتیک و درد پستان (ماستالژی) می باشد این شرایط معمولا با اطمینان بخشی بهتر درمان می شود.
• ترشح خونی یک طرفه و خود به خودی از یک پستان نیازمند ارزیابی هستولوژیکی است که بدخیمی رد شود اما علائم اغلب به نفع حضور موارد خوش خیم مثل پاپیلوم اینتراداکتال یا اکتازی مجرا است.
• آبسه پستان با FNA (آسپیراسیون سوزنی) و تجویز آنتی بیوتیک درمان می شود در موارد عود مکرر انسیزیون و درناژ لازم است.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: ژیلا غفوریان ابدی

جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی