RBCخون نشانگر چیست؟ گلبول های قرمز چه نقشی در حیات آدمی دارند؟

RBC در آزمایش خون چیست؟

RBC در آزمایش خون چیست؟ (آزمایش شمارش گلبول قرمز خون)

RBC در آزمایش خون چیست؟ شمارش گلبول های قرمز یک نوع آزمایش خون می باشد که پزشک برای تعیین تعداد گلبول های قرمز (RBC) شما از آن استفاده می نماید.
آزمایش شمارش RBC از اهمیت بالایی برخوردار می باشد چرا که گلبول قرمز حاوی هموگلوبین بوده و نقش اصلی در انتقال اکسیژن به بافت های بدن شما را بر عهده دارد.
تعداد RBC های موجود در خون می تواند بر میزان اکسیژن دریافتی سلول ها تاثیر بگذارد.
مقدار اکسیژنی که به بافت‌ های بدن شما می‌ رسد به تعداد گلبول‌ های قرمز خون و میزان عملکرد آن ها بستگی دارد.
معمولاً شمارش گلبول‌ های قرمز به عنوان بخشی از شمارش کامل سلول‌ های خون (آزمایش RBC) انجام می‌شود.
زنان اغلب تعداد گلبول‌ های قرمز کمتری نسبت به مردان دارند و سطح گلبول‌ های قرمز خون با افزایش سن کاهش می‌ یابد.

RBC در آزمایش خون چیست؟

گلبول های قرمز یا اریتروسیت ها، فراوان ترین سلول های خونی می باشند.
این سلول ها در انسان به شکل دیسک های مقعرالطرفین هستند.
گلبول قرمز بالغ، برخلاف سلول های عادی هسته و میتوکندری (کارخانه تولید انرژی برای سلول) ندارد.
این خصوصیات موجب می شود گلبول های قرمز وظیفه خود را در انتقال اکسیژن به طور موثر انجام دهند.
در حقیقت اندازه کوچک و شکل خاص این سلول ها موجب افزایش نسبت سطح به حجم و بهبود تبادل گازها می شود.

همچنین نبود هسته سبب ایجاد فضای بیشتر برای هموگلوبین (یک پروتئین اصلی در انتقال اکسیژن) می شود.
فقدان میتوکندری موجب می شود گلبول های قرمز خون از اکسیژنی که در حال حمل آن هستند، استفاده نکنند و حداکثر میزان اکسیژن را به بافت های بدن برسانند.
میتوکندری برای سوزاندن قند و تولید انرژی نیاز به اکسیژن دارد. طول عمر گلبول های قرمز حدوداً 120 روز است.
چون این سلول ها به واسطه عدم حضور میتوکندری و منبع محدود انرژی که در اختیار دارند و همچنین به علت آسیب های وارده به غشای سلول ضمن عبور از کوچکترین رگ ها (عدم وجود هسته این توانایی را به گلبول قرمز می دهد.) عمر محدودی دارند.
گلبول های قرمز قدیمی یا آسیب دیده در کبد و طحال تجزیه می شوند و سلول های جدید در مغز استخوان تولید می شوند.
تولید گلبول های قرمز توسط هورمون اریتروپویتین کنترل می شود که در پاسخ به سطح اکسیژن پایین توسط کلیه ها ترشح می شود.

چرا گلبول های قرمز خون اهمیت دارند؟

گلبول های قرمز (Red Blood Cells) از طریق گردش خون به سمت ریه ها رفته اکسیژن جذب می کنند و دوباره از طریق سیستم گردش خون، اکسیژن را به سلول های بدن می رسانند.
گلبول های قرمز همچنین نقش مهمی در انتقال دی اکسید کربن تولید شده از بافت ها به ریه دارند.
مقداری از دی اکسید کربن مستقیماً به هموگلوبین متصل می شود و مقداری از آن هم توسط آنزیمی که گلبول های قرمز حمل می کنند به بی کربنات تبدیل می شود.
بیکربنات در پلاسما حل می شود و به ریه ها منتقل می گردد و دوباره به دی اکسید کربن تبدیل شده، از طریق عمل بازدم از ریه ها خارج می شود.

علائم تغییر در تعداد گلبول های قرمز خون

با توجه به نقش اساسی RBC در بدن، کاهش یا افزایش تعداد آن از حد نرمال، علائمی را ایجاد می نماید.
این علائم باعث می شود تا پزشک متخصص تست آزمایش کامل خون که شمارش تعداد گلبول ها، هموگلوبین و هماتوکریت نیز جزئی از آن است را تجویز کند.
می دانید که این علائم امکان دارد علل دیگری داشته باشند که با انجام آزمایش خون از آن اطمینان حاصل می شود.

علائمی که در هنگام کمبود گلبول های قرمز ایجاد می شود چیست؟

1. سردرد
2. خستگی
3. تنگی نفس
4. پوست رنگ پریده
5. افزایش ضربان قلب
6. سرگیجه، ضعف یا سبکی سر

علائم افزایش تعداد گلبول های قرمز

1. خستگی
2. تنگی نفس
3. درد مفصل
4. اختلال خواب
5. ایجاد حساسیت در ناحیه کف دست یا کف پا
6. خارش پوست، به ویژه پس از دوش گرفتن یا حمام

دلایل افزایش تعداد گلبول های قرمز خون

1. کشیدن سیگار
2. بیماری قلبی مادرزادی
3. داروهایی مانند جنتامایسین و متیل دوپا
4. کم آبی بدن در اثر اسهال و سایر شرایط
5. کارسینوم سلول کلیه، نوعی سرطان کلیه
6. فیبروز ریوی، ضخیم شدن یا زخم شدن ریه ها
7. Cor pulmonale یا نارسایی سمت راست قلب
8. هیپوکسی یا سطح پایین اکسیژن خون زمانی که به ارتفاعات بالاتر می روید.
9. پلی سیتمی ورا، سرطان خون مغز استخوان که منجر به تولید بیش از حد گلبول های قرمز می شود.

درمان میزان غیر طبیعی RBC چیست؟

1. تزریق خون
2. تغییر داروی فعلی
3. در مواردی از قبیل کم خونی، امکان دارد تغییر در رژیم غذایی و استفاده از مکمل های غذایی کارساز باشد.
4. مصرف دارو برای تحریک مغز استخوان در تولید گلبول‌ های قرمز به ویژه برای افرادی که دوره شیمی درمانی یا پرتو درمانی را گذرانده‌ اند.

کلام آخر

همانطور که اشاه نمودیم تست RBC مهم است چون گلبول های قرمز خون حاوی هموگلوبین می باشند که اکسیژن را به همه بافت های بدن حمل می‌ کنند. تعداد گلبول های قرمز بر مقدار اکسیژنی که بافت ها می‌ توانند دریافت کنند، اثر می‌ گذارد. بافت های شما برای عملکرد خود نیاز به اکسیژن دارند.

نگارش و گردآورنده: رضا رحیمی

منبع: آزمایشگاه فارابی